بنی‌هاشم که پس از سال ۴۱ ق. به‌طور کامل از صحنه سیاسی دنیای اسلام حذف شده بود، به صورت رقیب و جانشین احتمالی امویان به فعالیت‌های انقلابی روی آورد. از حدود سال ۱۰۰ ق. بنی‌هاشم به دو شاخه عباسی و علوی تقسیم شدند. گرچه، در ظاهر، همه از شعار «الرضا من آل محمد» که به‌طور نامشخص، فردی از اهل‌بیت(ع) را برای خلافت مطرح می‌کرد، دفاع می‌کردند. سرانجام عباسیان در سال ۱۳۲ ق. با ایجاد یک تشکل وسیع و حمایت «ابومسلم خراسانی» توانستند خلافت را در دست بگیرند. از این زمان، علویان به عنوان رقیبان اصلی با آنان به مقابله پرداختند و قیام‌های زیادی صورت دادند. عباسیان چهار دوره مختلف را پشت سرگذاشتند و در مجموع از سال ۱۳۲ تا ۶۵۶ ق. حکومت کردند. در سال ۶۵۶ مغولان بغداد را تصرف و دولت عباسی را ساقط کردند. دولت عباسیان یکی از طولانی‌ترین دولت‌های مسلمان بود که بیش از پنج قرن، صحنه سیاسی ایران را در اختیار داشت. بنیادهای سست فرهنگی، مذهبی و اخلاقی این دولت، تأثیری منفی در عالم اسلام برجای گذاشت. کتاب حاضرکوشیده است مراحل مختلف حیات سیاسی این دولت را به اختصار بررسی کند و خواننده را با کلیات مسائل آن دوران آشنا سازد.