گروه پژوهشی خانواده

خانواده، اولین پایه‌گذار و مهم‌ترین عامل رشد شخصیت، ارزش‌ها و نگرش‌های انسان است. اسلام، که برنامه سعادت و تکامل بشر است، عنایت ویژه‌اى به سلامت، رشد و پویایى این نهاد سرنوشت‌ساز دارد. در حدیثى از پیامبر خدا (صلى الله علیه و آله) آمده است «در اسلام، بنیادى نهاده نشده است که در نزد خدا، از ازدواج (خانواده)، محبوب‌تر باشد»(مجلسی، ۱۴۰۳، ج۱۰۳، ص۲۲۲).اما آمارهای مربوط به طلاق نشان می‌دهد که متاسفانه این بنیاد محکم امروز دستخوش آسیب‌های گوناگونی شده است. این آمارها جدای از طلاق عاطفی و تعارضات زناشویی است که بین زوجین صورت می‌گیرد که آسیب‌های روانی، خانوادگی و بحران‌های اجتماعی را در سال‌های آینده در پی دارد. گروه خانواده با توجه به تأکید و وجود آسیب‌های فعلی در حوزه‌ی خانواد و به منظور متمرکز و هدفمند شدن پژوهش‌های تخصصی نظری و کاربردی مربوط به حوزه‌ی خانواده با زمینه‌ی اسلامی، پیشنهاد و پس از دریافت موافقت هیأت امناء و ریاست محترم پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، تأسیس گردید.

اهداف

• توسعه و تمرکز پژوهش‌های روان‌شناختی- اسلامی حوزه‌ی خانواده؛
• تلاش در جهت تقویت تولید علم بومی (ایرانی- اسلامی) خانواده و بهره‌گیری انتقادی از متون علمی غیربومی در حوزه‌ی خانواده؛
• استفاده ازظرفیت‌های علمی و انسانی حوزه‌ی علمیه و ارائه خدمات آموزشی،پژوهشی و کلینیکی به آن در زمینه‌ی خانواده؛
• مشارکت در تربیت نیروی انسانی حوزوی و دانشگاهی متخصص مورد نیاز در زمینه‌ی خانواده؛
• کمک به توسعه‌ی درمان‌های اسلامی- روان‌شناختی در زمینه‌ی خانواده؛

وظایف

• تمرکزآموزشی، پژوهشی و کلینیکی بر موضوعات مرتبط با حوزه‌ی خانواده از جمله؛ ازدواج، زناشویی، فرزندپروری، سالمندی و طلاق؛
• نظام‌مندکردن اهداف آموزشی و کلینیکی در جهت تقویت اهداف، وظایف و چشم‌اندازهای پژوهشی؛
• زمینه‌سازی و پشتیبانی از مطالعات و پژوهش‌های اسلامی حوزه‌ی خانواده؛
• تولید علم در زمینه‌ی درمان‌های اسلامی در حوزه‌ی خانواده و اولویت‌دهی به آن‌ها در فعالیت‌های کلینیکی؛
• استفاده از امکانات و قابلیت‌های موجود پژوهشگاه حوزه و دانشگاه و پژوهشکده علوم رفتاری در توسعه‌ی آموزش‌ها و پژوهش‌های مربوط به خانواده؛
• همکاری با سازمان مطالعه وتدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت) در تدوین متون حوزه‌ی خانواده، براساس طرح تحول علوم انسانی؛
• رصد، اولویت‌سنجی نیازها، ساماندهی و اجرای طرح‌های پژوهشی بنیادی، کاربردی و توسعه‌ای در زمینه‌های مختلف خانواده؛
• ارائه خدمات آموزشی و کلینیکی در حوزه‌ی خانواده به اعضای هیأت علمی، کارمندان پژوهشگاه حوزه و دانشگاه و خانواده‌های ایشان؛
• ارتباط فعال و سازنده با سایر مؤسسات و جوامع علمی و پژوهشی حوزه‌ی خانواده در داخل و خارج از کشور و اشخاص حقیقی و حقوقی متخصص یا مبتکر در این حوزه، در چارچوب مقررات و ضوابط پژوهشگاه حوزه و دانشگاه؛
• همکاری با مراکزآموزشی، پژوهشی و کلینیکی حوزه‌ی علمیه؛
• برپایی همایش‌های ملی و بین‌المللی و کرسی‌های مرتبط با موضوعات خانواده جهت به‌روزرسانی و تقویت بنیه‌ی علمی پژوهشگران این حوزه؛ ظرفیت‌ها

ظرفیت‌های پژوهشی

• انتشار حداقل یک فصلنامه علمی- پژوهشی در موضوع خانواده؛
• برخورداری از کتابخانه و سالن مطالعه‌ی تخصصی خانواده؛
• تشکیل گروه‌های اسلام‌پژوهی در موضوعات خانواده؛
• ارتباط با بانک‌های اطلاعات علمی داخلی و خارجی؛
• رصد و انجام پژوهش در موضوعات مرتبط با خانواده و ازدواج در حوزه‌ی علمیه و تدوین محتوای مداخلات لازم؛
• آسیب‌شناسی خانواده در حوزه علمیه و ارائه پیشنهادات اجرائی به سیستم‌های مدیریتی آن؛
• جذب و انجام طرح‌های پژوهشی مرتبط؛
• همکاری با معاونت امور زنان ریاست جمهوری در تدوین سند ملی مشاوره خانواده؛
• همکاری با سازمان سمت و شورای تحول در جهت بومی و اسلامی‌سازی متون دانشگاهی؛
• فراهم‌سازی زمینه‌ی شرکت پژوهشی طلاب در همایش‌ها و کنفرانس‌های ملی و بین‌المللی مرتبط؛
• برگزاری کرسی‌ها، همایش‌ها و کنفرانس‌های مرتبط؛
• تدوین و انتشار محتواهای مکتوب و دیجیتال کاربردی در موضوعات خانواده برای خانواده‌های حوزوی و غیرحوزوی؛

ظرفیت‌های آموزشی

• گسترش خدمات آموزشی در موضوعات خانواده، به خانواده‌ی طلاب و نهادهای حوزوی؛
• برگزاری دوره‌های آموزشی ترمیک (کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری) و پودمانی (متمرکز بر موضوعات کاربردی و تربیت مشاور خانواده با رویکرد اسلامی)؛
• آموزش دانش‌پژوهان در گرایش‌های مشاوره و راهنمایی خانواده، روان‌شناسی خانواده، فقه خانواده، حقوق خانواده و ... در دوره‌های ترمیک؛
• آموزش فارغ التحصیلان دانشگاهی روان‌شناسی جهت آشنایی و به کارگیری درمان‌های اسلامی در حوزه‌ی خانواده؛
• آموزش دانش‌پژوهان در موضوعات مشاوره‌ی پیش از ازدواج، مشاوره‌ی طلاق، مشاوره و درمان‌های بالینی زوج، درمان‌های بالینی کودک و نوجوان، مشاوره و درمان‌های سالمند و ... در دوره‌های پودمانی؛
• برگزاری کارگاه در موضوعات مرتبط، با تایید و گواهی مراجع ذی‌ربط مانند سازمان نظام روان‌شناسی و مشاوره؛
• تعامل، تبادل سازنده و استفاده از ظرفیت‌های آموزشی مراکز مرتبط مانند سازمان نظام روان‌شناسی و مشاوره، انجمن روان‌شناسی خانواده ایران، پژوهشکده‌ی خانواده دانشگاه شهید بهشتی، انجمن روان‌شناسی حوزه، سازمان بهزیستی، دادگاه‌های خانواده و ...؛

ظرفیت‌های کلینیکی

یکی از فعالیت ها و مأموریت های گروه، ارائه خدمات مشاوره ای با رویکرد دینی به مراجعان است. مرکز مشاوره خانواده با هدف استقرار مطلوب و ماندگار و اثربخشِ راهنمایی و مشاوره، راه اندازی می‌شود. فرآیند اجرایی آن مبتنی بر رعایت اصول و قواعد علمی مشاوره و اصول راهبردی و مبانی کاربردی آن با تأکید بر بهره وری ایده‌ال از آموزه های دینی و استفاده از منابع غنی اسلامی است. ازاینرو چشم انداز آن: تلاش برای شناخت آینده ای ممکن و محتمل و اتخاذ به شیوه ای خردمندانه، توجیه پذیر و پابرجاست. «رسیدن به اهداف تدوین شده مشاوره با رویکرد دینی و آزمودن روش‌های درمانی دینی است» تصمیمات راهبردی برای به گونه ای که بتواند با ایجاد واحدی توانمند و برگزیده و بالقوه به اهداف عالیه خود که همان اهداف نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران است، برسد.

• تمرکز درمان‌های مربوط به خانواده در حوزه‌ی علمیه؛
• استفاده حداکثری از مشاوران و درمانگران طلبه متخصص در امور خانواده؛
• برگزاری دوره‌های سوپروایزری؛
• برخوردار از فضایی دارای: اتاق‌های مجهز مشاوره؛ سالن انتظار؛ سالن برگزاری گروه‌درمانی؛ اتاق سوپروایزری، دارای شیشه‌ی یک‌طرفه؛
• انجام مشاوره و درمان به صورت‌های آفلاین، آنلاین، مکاتبه، تلفنی و حضوری؛
• همکاری با حوزه‌ی علمیه، دفتر تبلیغات اسلامی و سازمان اوقاف جهت اعزام دوره‌ای مشاور به حوزه‌های علمیه و موقعیت‌های تبلیغی سراسر کشور؛
• همکاری با قوه‌ی قضائیه به منظور بهره‌گیری از طلاب روان‌شناس و مشاورین مذهبی در دادگاه‌های خانواده؛
• همکاری با سازمان بهزیستی به منظور بهره‌گیری از طلاب روان‌شناس و مشاورین مذهبی در مراکز مشاوره‌ی بهزیستی؛