پیش اجلاسیه منطق گفتمان قرآن کریم برگزار شد

پژوهشگاه حوزه و دانشگاه با همكاري همكاري هيأت حمايت از كرسي هاي نظريه پردازي، نقد و مناظره شوراي انقلاب فرهنگي پيش اجلاسيه منطق گفتمان قرآن كريم را روز پنج شنبه 7 اسفند برگزار كرد.

   به گزارش واحد خبر روابط عمومي، اين جلسه به نقد نظريه «منطق و زبان گفتمان قرآن: عرفي – فراعرفي » كه توسط حجت الاسلام و المسلمين محمدباقر سعيدي روشن دانشيار گروه قرآن پژوهي پژوهشگاه حوزه و دانشگاه ارائه مي شد؛‌ اختصاص داشت.

علاوه بر حضور حجت الاسلام و المسلمين عبدالحسين خسروپناه، دانشيار پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامي، رئيس مؤسسه پژوهشي حكمت و فلسفه و دبير هيأت حمايت از كرسي هاي نظريه پردازي، نقد و مناظره اعضاي زير به ترتيب به عنوان شوراي داوران و كميته ناقدان حضور داشتند.

حجت الاسلام و المسلمين ابوالفضل ساجدي دانشيار مؤسسه پژوهشي امام خميني «ره»، حجت الاسلام و المسلمين سيدرضا مؤدب استاد دانشگاه قم و مجيد معارف استاد دانشگاه تهران به عنوان شوراي داوران و جعفر نكونام دانشيار دانشگاه قم، حجت الاسلام و المسلمين عليرضا قائمي نيا دانشيار پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامي، حجت الاسلام والمسلمين علي نصيري دانشيار دانشگاه علم و صنعت و حجت الاسلام و المسلمين محمدعلي رضايي اصفهاني دانشيار جامعه المصطفي ^{«صلوات الله عليه»} العالميه به عنوان كميته ناقدان در اين كرسي نظريه پردازي حضور داشتند.

مديريت جلسه ياد شده بر عهده حجت الاسلام و المسلمين علي شيرواني دانشيار گروه فسلفه وكلام پژوهشگاه حوزه و دانشگاه بود.

در ابتداي اين جلسه حجت الاسلام و المسلمين سعيدي روشن به تشريح نظريه «منطق و زبان گفتمان قرآن: عرفي – فراعرفي » پرداخت.

وي تشريح كرد كه مباني فهم و تفسير قرآن يكي از اركان مهم و پيش نيازهاي اساسي ورود به تفسير قرآن و استفاده از معارف و آموزه‌هاي قرآن كريم است و در ميان مباحث مبنايي، يك محور بحث زبان قرآن است كه درون آن مسائل مختلفي مطرح است.

سعيدي روشن افزود: بحث «منطق گفتمان قرآن» سابقه‌اي طولاني دارد و به عنوان مثال براي مثال يكي از پرسش‌ها در موضوع زبان قرآن اين است كه آيا اين زبان معرفت‌بخش است يا صرفاً يك زبان انگيزشي و جهت‌دهنده است؟ و نظر قاطبه متفكران اين است كه به اعتقاد ما مسلمانان زبان قرآن ريشه در واقعيت دارد و معرفت‌بخش است.

عضو هيئت علمي پژوهشگاه حوزه و دانشگاه ادامه داد: بنده اين موضوع را به تفصيل در كتاب «زبان قرآن و مسائل آن» مطرح و بررسي كرده ام و ضمنا اين موضوع نيز در آن كتاب بررسي شده است كه آيا خداوند متعال براي رساندن پيام‌هاي خود و راهنمايي خود به مردم از چه شيوه و چه منطقي استفاده كرده است و آيا از همان عرف عقلا استفاده كرده يا اين كه زبان خاصي را دارد؟

حجت‌الاسلام و المسلمين سعيدي روشن گفت: در اين پيش اجلاسيه بنده اين موضوع را تبيين مي كنم كه زبان و منطق گفتمان قرآن يك منطق عرفي ـ فراعرفي است به اين معنا كه نه عرفي محض تلقي مي‌شود و نه يك زبان خاص و ويژه كه گروه يا افراد خاصاست فقط آن افراد خاص بتوانند بفهمند.

وي افزود: عرفي ـ فراعرفي به اين معناست كه قرآن در رساندن حد نصاب هدايت و راهنمايي الهي در ابعاد مختلف زندگي فردي و اجتماعي زبان گويايي دارد و به واسطه همين زبان، همه كساني كه زبان عربي و صلاحيت‌هاي علمي متعارف و فطرت و عقل سالم اشته باشند مي‌توانند از معارف و آموزه‌هاي قرآن بهره ببرند. 

عضو هيئت علمي پژوهشگاه حوزه و دانشگاه ادامه داد: قرآن خود را بارها «نور مبين» و «قول ثقيل» تعبير فرموده است و اين كتاب مقدس خداوند متعال، ‌انسان،‌ جامعه انساني و تاريخ را توصيف مي‌كند و آموزه‌ هاي گوناگوني را در عرصه‌هاي مختلف پيش روي انسان‌ها قرار مي‌دهد به نحوي كه همه مي‌توانند با بهره‌هاي هوشي متفاوت از راهنمايي قرآن استفاده ببرند اما در همين حال كه «نور مبين» است «قول ثقيل» هم هست و قول ثقيل بودن آن به اين معناست كه تمام آيات و تمام تعبيرات قرآن كريم لايه‌ها و سطوحي از معنا را در بر دارد.

 حجت‌الاسلام و المسلمين سعيدي روشن گفت: ما مسلمانان معتقديم كه تك تك آيات قرآن افزون بر اين كه داراي معناي ظاهري است داراي معناي باطني هم هست و قرآن كريم از لحاظ ساختار ظاهري و ساختار محتوايي، و به اصطلاح مضموني، معجزه پيامبر گرامي اسلام«ص» است و بر همين اساس زبان قرآن در عين حال كه عرفي است تعمقات و تأملات ويژه‌اي را مي‌طلبد و اين گونه نيست كه همه چيز آشكار در همان لايه رويين باشد.

وي افزود: در واقع اين نظريه بيان مي‌كند كه زبان قرآن با حفظ چارچوب‌ هاي زباني عرف عام عقلا در انتقال معنا، جهت ابلاغ مقاصد والاي خود كار ويژه‌هايي را در شيوه پيام‌رساني خويش تعبيه كرده است كه زبان عرفي فاقد آنهاست و بر همين اساس است كه اين نظريه موسوم به زبان عرفي ـ فراعرفي است.

عضو هيئت علمي پژوهشگاه حوزه و دانشگاه ادامه داد: براساس اين نظريه دريچه‌هاي فراواني براي معناهاي متعدد و براي رهنمودهاي متعدد قرآن كريم به سوي ما گشوده مي‌شود و تبيين مي‌شود كه چگونه باب معرفت به سوي قرآن همواره به روي همه انسان‌ها در طول تاريخ باز خواهد بود.

حجت‌الاسلام و المسلمين سعيدي روشن در پايان نيز گفت: جامعه امروز ما با پشت سر گذاشتن دوران‌ها و مراحل متعدد و به خصوص دوره رنسانس و رشد و پيشرفت تكنولوژي و علم و همچنين علوم اجتماعي و علوم انساني امروز بيش از هر زمان ديگر نيازمند رهنمودها و هدايت‌هاي قرآن كريم است و ما بر اساس اين نظريه مي‌توانيم به خوبي باب‌هاي گوناگوني را براي بهره‌گيري از قرآن كريم و هدايت‌هاي آن براي جامعه امروز بشر به روي خودمان باز نگه داريم.

در ادامه جلسه اعضاي كميته ناقدان يك به يك به بيان نقد هاي وارده به نظريه فوق پرداختند و حجت الاسلام و المسلمين سعيدي روشن بار ديگر به برخي از نقد هاي وارده پاسخ گفت و سپس اعضاي شوراي داوران براي داوري تشكيل جلسه داد.