طرح ملی بررسی جریان‌های تفسیری با محوریت رویکرد اجتهادی
معرفی کلی طرح:
این طرح بازسازی اساسی طرح آسیب‌شناسی جریان‌های تفسیری است که پیشتر در گروه قرآن پژوهی پژوهشگاه با همکاری گروهی از محققان حوزه و دانشگاه در قالب دو جلد کتاب اجرا شده است. طرح حاضر با رویکرد و اهداف جدید در خدمت پروژه کلان تحول قرآن‌بنیاد علوم انسانی (مربوط به شورای تحول علوم انسانی زیر مجموعه شورای عالی انقلاب فرهنگی) تعریف می‌شود. به دلیل آنکه جریان‌های تفسیری به گرایش‌های گوناگون علمی تعلق دارند طبعاً این طرح ماهیتی میان‌رشته‌ای داشته و فراتر از نگاه خاص پژوهشگران حوزه تفسیر و علوم قرآنی می‌طلبد هرچند دغدغه‌ها و انتظارات تفسیری و علوم قرآنی با رویکرد اجتهادی مکتب اهل بیت (ع) محور اصلی پژوهش است و مجریان باید به حداقل دو حوزه علمی قرآن‌پژوهی و رشته مرتبط با هر جریان تفسیری اشراف داشته باشند؛ ضمن آنکه نسبت به پروژه کلان تحول و پیشرفت قرآن‌بنیاد علوم انسانی نیز دارای اهتمام لازم باشند.
اهداف و ویژگی‌های طرح در بازسازی جدید:
1. بازنگری مباحث جریان شناسی و آسیب‌شناسی گذشته و اصلاح و تکمیل مطالب قبل در قالب تک نگاره،
2. تقویت نگاه ایجابی و مثبت به جریان‌های تفسیری و آثار و اندیشه‌های آنها در کنار آسیب‌شناسی و نقد،
3. جست‌وجو و بررسی پتانسیل و ظرفیت آرا و اندیشه‌های هر جریان در بحث تحول علوم انسانی قرآن‌بنیاد،
4. بررسی میزان توفیق و عدم توفیق هر جریان در زمینه تحول علوم انسانی قرآن‌بنیاد،
5. بسترسازی تدوین آثار تخصصی و عمومی تفسیری متناسب با رشته‌های گوناگون علمی
6. تأمین منابع درسی رشته‌های مرتبط با مطالعات قرآنی
سرفصل مباحث اصلی:
1. مقدمه
2. مباحث جریان شناختی شامل معرفی جریان و اندیشه‌ها، شخصیت‌ها و آثار برجسته آن، پیشینه تاریخی اندیشه‌های جریان ، نسبت جریان با سایر جریان های فکری دینی و تفسیری،
3. مباحث تبیینی تحلیلی مرتبط با امکان‌سنجی و ظرفیت‌شناسی حضور و بروز جریان در پروژه تحول قرآن‌بنیاد علوم انسانی و بررسی میزان کارآمدی و توفیق آن،
4. بررسی‌های تحلیلی انتقادی مرتبط با اندیشه‌های جریان در محور مبانی و روش تفسیری،
5. بررسی‌های تحلیلی انتقادی مرتبط با آثار و پیامدهای جریان در حوزه‌های فکری فرهنگی و اجتماعی .
عناوین اصلی پروژه و خروجی‌های آن در دو قالب نشر مکتوب و الکترونیک:
پیش‌بینی اولیه از خروجی این طرح بر اساس ساختار کلی مورد نظر شانزده جلد کتاب با عناوین شانزده‌گانه طرح مزبور است که با حدود 50% تغییرات نسبت به طرح گذشته آماده خواهد شد. افزون بر این در طرح حاضر یک جلد دیگر با عنوان دانشنامه جریان‌شناسی تفسیر قرآن تعریف شده که به کلیت جریان تفسیر قرآن و فراز و فرودها و تنوع شاخه‌های آن با نگاهی دانشنامه‌ای مربوط است. در مجموع هفده جلد کتاب با عناوین زیر خروجی این پروژه است که عناوین مورد نظر در طرح فوق از این قرار پیش‌بینی شده است:
1. منطق فهم و تفسیر اجتهادی قرآن (درآمدی بر فلسفه تفسیر اجتهادی) شامل مباحث نظری و زیربنایی مربوط به فهم و تفسیر قرآن که می‌تواند اولاً فلسفه و مبنای مباحث نظری پروژه قرار گیرد و ثانیاً روش و راهکار مطلوب تفسیر و معیارهای استوار بررسی جریانها و انتظارات از تفسیر اجتهادی مطلوب را نشان دهد.
2. دانشنامه جریان‌شناسی تفسیر قرآن؛ شامل نگاهی کلی به جریان تفسیر و ترسیم ضابطه‌مند و منطقی از شاخه‌های اصلی و فرعی آن در بستر تاریخ و ویژگی‌ها و آثار و اعلام آنها که با بهره‌گیری از بخش جریان‌شناسی در سایر عناوین قابل تدوین نهایی است.
3. بررسی جریان تفسیر روایت‌گرا
4. بررسی جریان تفسیر قرآن‌گرا
5. بررسی جریان تفسیر کلامی اشعری
6. بررسی جریان تفسیر کلامی معتزلی
7. بررسی جریان تفسیر سلفی
8. بررسی جریان تفسیر صوفی عرفانی
9. بررسی جریان تفسیر باطنی رمزی
10. بررسی جریان تفسیر فلسفی
11. بررسی جریان تفسیر علمی
12. بررسی جریان تفسیر ادبی سنتی
13. بررسی جریان تفسیر ادبی معاصر
14. بررسی جریان تفسیر فقهی حقوقی
15. بررسی جریان تفسیر اجتماعی عقلی
16. بررسی جریان روشنفکری التقاطی در تفسیر
17. بررسی جریان هرمنوتیک در تفسیر
نظر شما :