نشست علمی- تخصصی «بررسی فقهی اصل در روابط خارجی دولت اسلامی» برگزار شد
گروه حقوق پژوهشگاه حوزه و دانشگاه نشست علمی- تخصصی «بررسی فقهی اصل در روابط خارجی دولت اسلامی» را با حضور جمعی از اساتید و نخبگان حوزه و دانشگاه در تالار گفتگوی دانشگاه مفید قم، برگزار کرد.
به گزارش واحد خبر روابط عمومی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، مدیر گروه حقوق پژوهشگاه حوزه و دانشگاه طی سخنانی پیرامون «اصل و قاعده در روابط دولت اسلامی با دول غیر اسلامی از دیدگاه فقهی»،گفت: مراد از اصل در این موضوع قاعده‌ای است که می‌توان آن را از آیات و روایات استخراج کرد و آن را در روابط خارجی دولت اسلامی مورد استفاده قرار داد و منظور از دولت، حکومت و کل نظام سیاسی است. حجت‌الاسلام‌والمسلمین سیدجواد ورعی افزود: شاید تلقی رایج از برداشت علمای دین اسلام این باشد که اصل و قاعده در روابط دولت اسلامی با دولت‌های غیر‌اسلامی اعم از کفار، مشرکین و اهل کتاب، جنگ و جهاد است که مستند به آیه‌ای از قرآن‌کریم است، اما در مقابل، برخی دیگر از علما نیز با استناد به آیات و روایات مختلف دریافته‌اند که در روابط خارجی دولت اسلامی، صلح و همزیستی مسالمت‌آمیز، به عنوان اصل و جنگ و جهاد به عنوان استثناء مطرح است.
وی با اشاره به سابقه طرح این موضوع در میان اندیشمندان شیعه و اهل‌سنت گفت: با بررسی‌های انجام شده به این نتیجه می‌رسیم که نظریه اصالت جنگ و جهاد، قابل دفاع نیست و نظریه اصالن صلح و همزیستی مسالمت‌آمیز معقول‌تر به نظر می‌رسد، چرا که تمام آیاتی که در قرآن کریم پیرامون جنگ و جهاد کرده نازل شده، صرف سبب و علتی خاص بیان شده است و بیشتر درباره کسانی است که در میان مسلمانان توطئه می کنند.
عضو هیأت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، افزود: آیات قرآن در بحث جنگ و جهاد دارای قید است و حتی آیاتی از قرآن که اطلاق دارد باید با توجه به آیات مقید تفسیر و تحلیل شود
وی اظهار داشت: آیات 191 تا 195 سوره بقره و آیه 38 از سوره انفال، جنگ را ابزار رهایی مسلمانان از ظلم و ستم و برقراری امنیت در جامعه اسلامی است که با استناد به این آیات می‌توان گفت جنگ و جهاد مسلمانان نیازمند دلیل و علت خاص است، اما صلح نیاز به دلیل ندارد.
این استاد حوزه و دانشگاه با بیان آیاتی در باره صلح و همزیستی مسالمت‌آمیز، گفت: در آیاتی از سوره ممتحنه آمده است که خداوند شما را از زندگی مسالمت آمیز، با غیر مسلمانانی که بر شما ظلم و ستم نمی کنند و سر جنگ با شما را دارند، نفی نمی‌کند.
حجت الاسلام‌والمسلمین ورعی افزود: با توجه به قیدی که در این آیه آمده است، همین یک آیه کافی است تا بگوییم که اصل در روابط خارجی دولت‌های اسلامی، صلح و همزیستی مسالمت‌آمیز است.
وی ادامه داد: در مقایسه نظریه اصالت صلح و اصالت جنگ و جهاد در روابط خارجی دولت‌های اسلامی، ادله موجود، اصل بودن نظریه صلح و استثناء بودن نظریه جنگ و جهاد را اثبات می‌کند.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه افزود: موضوعات بسیاری وجود دارد که فقها در برابر آن سکوت کرده‌اند و با این استدلال که احکام مربوط به این موضوعات متغیر است، نیازی به صدور حکم ثابت ندیده‌اند.
حجت الاسلام‌والمسلمین ورعی اضافه کرد: نظریه اصل در روابط خارجی دولت اسلامی نیز می‌تواند از جمله چنین موضوعاتی باشد که متغیر بودن آن باعث عدم وجود حکم ثابت شده است.
وی ادامه داد: به اعتقاد من می‌توان هیچ یک از این دو مقوله را دارای اصالت ندانست و اصل را بر مصلحت دولت اسلامی قرار داد.
مدیر گروه حقوق پژوهشگاه حوزه و دانشگاه گفت: دو قسم کلی از مصلحت وجود دارد که یکی از آن‌ها مصلحتی است که مختص خداوند متعال و فوق بشری است و مبنای ثابت شرع است مانند احکام ثابتی که خداوند فرموده و دوم مصالح واقعیه است یعنی بنا بر شرایط زمانی و مکانی می‌تواند متفاوت باشد.
در ادامه این نشست علمی، دکتر جواد منصوری معاون سابق وزیر امور خارجه به بررسی تاریخی گرایش دولت‌ها به حقوق بین‌الملل و تشکیل سازمان‌های بین‌المللی، به ویژه سازمان ملل متحد و نیز بیان چارچوب ها، ساختارها، پیشرفت و آینده پیش روی نظام سازمان بین الملل پرداخت.
این محقق دانشگاهی گفت: بررسی روابط سازمان های بین المللی از منظر فقهی، ذیل عنوان مسائل مستحدثه جای می‌گیرد و باید از اصول ثابت اسلامی برای به دست آوردن احکام نوپدید و متغیر تلاش کنیم.
وی در ادامه به کارکردهای سازمان‌های بین المللی، نقش سازمان بین‌الملل، امکانات و دستاوردهای سازمان های بین‌المللی و تحلیل واقعیات سیاسی حاکم بر این سازمان به ارائه بحث پرداخت.
در پایان این نشست، حجت الاسلام‌والمسلمین مهدی فیروزی، دبیر علمی این نشست، و برخی از حاضران، به بیان نظرات و طرح پرسش‌های خود پرداختند که حجت الاسلام‌والمسلمین ورعی بدان‌ها پاسخ داد.
نظر شما :