نشست تخصصی آسیب‌شناسی جریان‌های تفسیری قرآن‌گروی و روایت‌گروی برگزار شد
گروه قرآن‌پژوهی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه نشست تخصصی آسیب‌شناسی جریان‌های تفسیری قرآن‌گروی و روایت‌گروی را با حضور حجت‌الاسلام‌والمسلمین دکتر سعیدی‌روشن رییس پژوهشکده علوم اسلامی و مدیر‌گروه، حجت‌الاسلام‌والمسلمین دکتر محمد اسعدی، عضو هیات علمی گروه و جمعی از دانشجویان مقطع دکتری موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) برگزار کرد.
به گزارش واحد خبر روابط عمومی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، در ابتدای این نشست حجت‌الاسلام‌والمسلمین دکتر سعیدی‌روشن به عنوان مدیر جلسه، ضمن بیان توضیحاتی پیرامون موضوع نشست، ضرورت شناسایی و آسیب‌شناسی هر یک از جریان‌های تفسیری را یادآور شد.
سپس حجت‌الاسلام‌والمسلمین امین ضمن بیان ریشه‌ها و پیشینه جریان تفسیری قرآن‌گرایی و به ویژه قرآن‌گرایی افراطی، گفت: ریشه‌ها و پیشینه تاریخی این جریان به برخی از حوادث پراکنده قرون اولیه تاریخ اسلام باز می‌گردد و در قرن اول هجری، دیدگاه‌های افراطی قرآن‌گرا با نادیده انگاشتن یا محدود کردن نقش سنت در تفسیر دین همراه بوده است.
وی پس از ذکر تاریخچه این جریان در قرون دوم و سوم هجری، به تشریح گونه‌شناسی این جریان و شاخه‌های افراطی آن پرداخت و افزود: در این جریان می‌توان دو شاخه اعتدالی و افراطی را از یکدیگر تفکیک کرد که در شاخه اعتدالی، با وجود اینکه فهم قرآن از خود قرآن و دلالت‌های آن آغاز می‌شود اما نقش سایر منابع در توسعه، تعمیق و یا تصحیح فهم قرآنی نیز مورد غفلت قرار نگرفته است. اما شاخه افراطی در روند تفسیر تنها به دلالت های خود متن قرآن نظر داشته و قرآن را تنها منبع دانسته و همه دین را در مفاد قرآن خلاصه می‌کند و علیرغم مستقل دانستن قرآن در فهم و تفسیر، نقش سنت را در حوزه‌هایی که قرآن در آن ها ساکت است، می‌پذیرد و گاهی نیز سنت را صرفا در حوزه‌هایی که قرآن معترض شده، دارای نقش تبیینی و تاییدی می‌داند.
حجت الاسلام‌والمسلمین امین سپس به صورت اجمالی و با ذکر نمونه‌هایی، به تبیین رواج این جریان در شبه‌قاره هند، سرزمین‌های عربی و ایران و آسیب‌شناسی این جریان پرداخت و با تقسیم آسیبهای وارد بر آن به آسیبهای مبنایی، آسیبهای روشی و آسیبهای غایی، هریک از آن‌ها را مورد بررسی قرار داد.
پس از آن حجت‌الاسلام‌والمسلمین دکتر محمدباقرسعیدی‌روشن، با اشاره به کتاب آسیب‌شناسی جریان‌های تقسیری به عنوان نخستین اثر در این زمینه و اولین گام در جهت شناسایی هرچه بیشتر و معرفی آسیب‌ها و نقاط ضعف هریک از جریان‌های تفسیری موجود، بررسی انتقادی آن را مورد استقبال گروه قرآن‌پژوهی و مولفان این اثر، دانسته و با بیان اینکه انتظار چالش بیشتری پیرامون این کتاب وحود داردگفت: با توجه به اینکه قبلا چنین کتابی در عرصه قرآن‌پژوهی تالیف نشده است، لازم است که این کتاب مورد نقد و بررسی بیشتری قرار گرفته و به خصوص بایستی نقدها در قالب بیان‌گزاره‌ای نوشته شده و حتی‌الامکان در نشریاتی مانند آینه پژوهش نیز انتشار یابد.
وی در ادامه با بیان این پرسش که معیارهای لازم برای شناسایی یک جریان تفسیری کدامند، ادامه داد: بایستی ملاک‌ها و عواملی که باعث می‌شود تا یک رویکرد در امر تفسیر قرآن، به عنوان یک جریان تفسیری شناخته شود، استخراج شده و از سوی دیگر بر اساس چه معیارهایی این جریان‌ها از یکدیگر تفکیک شده و می‌توان یک جریان را جریان تفسیری قرآن‌گرا نامید.
رییس پژوهشکده علوم اسلامی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه همچنین آسیب‌شناسی جریان‌ها را نیز مورد بررسی قرار داده و افزود: معیارهای شناسایی آسیبهای جریان نیز باید به طور مشخص و دقیق تعریف شود، چرا که در این جریان باید دید با چه بیانی نفی سنت آسیب مبنایی تلقی می‌شود؟ و گاهی ممکن است از یک حیث و با یک بیان دیگر این آسیب آسیب روشی به حساب آید.
حجت‌الاسلام‌والمسلمین دکترسعیدی‌روشن با تقسیم‌بندی مبانی به مبانی نقلی، عقلی و عقلایی گفت: نگاه ناقص و سطحی به قرآن در میان بسیاری از جریان‌های تفسیری رواج دارد. مثلا خود قرآن به سنت اعتبار بخشیده اما برخی از جریان ها به ویژه جریان قرآن‌گرا آن را نفی می‌کند و این یک آسیب مبنایی نقلی است چرا که سنت پیامبر(ص) در جنب قرآن حجت است و قرآن هم بدین امر اعتبار بخشیده است.
وی فقدان جامعیت را یکی از نقدهای وارده به آسیب‌شناسی مبنایی این جریان دانسته و بر لزوم جامع‌تر بودن آن تاکید کرد.
در ادامه این نشست حجت الاسلام‌والمسلمین دکتر محمد اسعدی با بیان توضیحاتی پیرامون کتاب «آسیب‌شناسی جریان‌های تفسیری»، روش‌‌های به کار گرفته شده در این پژوهش را تشریح کرده و گفت: در بخش جریان‌شناسی هر یک از این جریان‌های تفسیری، ریشه‌ها و پیشینه‌های آن جریان شامل ریشه‌های نظری و ریشه‌های تاریخی مورد بررسی قرار گرفته و بر ریشه های تاریخی تاکید بیشتری شده است که دربردارنده رویدادها و حوادثی است که در طول تاریخ، به نوعی بر آن جریان تاثیر داشته است.
وی افزود: شاخه‌ها و گونه‌های هر جریان و سیر تاریخی آن نیز مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته که در بخش جریان‌شناسی هر جریان آمده است.
مولف کتاب آسیب‌شناسی چریان‌های تفسیری در ادامه به بخش آسیب شناسی جریان‌ها اشاره کرده و آن را شامل آسیبهای مبنایی، آسیبهای روشی و آسیبهای غایی ذکر کرد.
سپس هریک از حاضران به بیان نقدها و نقطه‌نظرات خود پیرامون مباحث مطرح شده در جریان‌شناسی و آسیب‌شناسی دو جریان قرآن‌گروی و روایت‌گروی پرداختند که حجت‌الاسلام‌والمسلمین دکتر سعیدی‌روشن و حجت‌الاسلام‌والمسلمین‌دکتر محمد اسعدی پاسخ و توضیحات لازم را بیان کردند.
نظر شما :