اخبار حوزه و دانشگاه (20/4/88)

علم‌سنجی ایرانی درگفتگوی تفصیلی بادکتر نوروزی چاکلی:
به ازای هر100استاددانشگاه‌،99 مقاله وتنها یک اختراع وجود دارد
کنسرسیوم ارزیابی وضعیت علمی کشورتشکیل شود
گروه علم سنجی مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور، گروهی پژوهشی است که اولویت فعالیت‌های آن انجام مطالعات تطبیقی و مروری در نظام ملی سنجش علم و فن‌آوری، تدوین، تبیین، ‌اصلاح و بومی‌سازی روش‌ها، استانداردها و شاخص‌های سنجش و ارزیابی علم و فن‌آوری در کشور و تهیه گزارش ملی علم و فن‌آوری کشور است.
هدف اصلی گروه علم سنجی در حقیقت تهیه و ارائه اطلاعات مستند و تصویری روشن از وضعیت شاخص‌های علم‌سنجی کشور و دانشگاه‌ها و موسسات مختلف به برنامه‌ریزان و سیاستگذاران علمی و پژوهشی کشور است تا بتوانند بر اساس این اطلاعات به ارزیابی وضعیت علمی کشور پرداخته و تصمیمات صحیح‌تری‌تری اتخاذ کنند.
به گزارش واحد خبر روابط عمومی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه،‌ دکتر عبدالرضا نوروزی چاکلی، رییس گروه علم سنجی مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور در گفت‌وگویی تفصیلی با خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران ایسنا به تشریح فعالیت‌های این گروه، مسائل علمی مختلف در حوزه علم سنجی و ارزیابی وضعیت علمی کشور براساس مقالات و مستندات علمی نمایه شده در پایگاه های استنادی بین‌المللی پرداخته‌ است.
وی درخصوص استخراج و ارائه رتبه‌های علمی کشورها به عنوان یکی از وظایف گروه علم سنجی، توضیح داد: برای ارائه رتبه‌ها در زمینه‌ وضعیت مقالات و به طور کلی وضعیت مدارک علمی نمایه‌سازی شده، پایگاه‌های استنادی که وظیفه نمایه‌سازی کردن مقالات نشریات را عهده‌دار هستند، ملاک قرار می‌گیرد.
وی افزود: مهم‌ترین پایگاه‌های استنادی که در دنیا وجود دارد، پایگاه‌های موسسه اطلاعات علمی(ISI) شامل (WoS (Web of Science), ESI (Essential Science Inicators و JCR (Journal Citation Reports) هستند. همچنین پایگاه استنادی اسکوپوس در هلند و پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) در ایران از جمله مهم‌ترین پایگاه‌های استنادی دیگر هستند که پایگاه استنادی علوم جهان اسلام نیز همانند موسسه اطلاعات علمی دارای چند پایگاه زیر مجموعه است.
وی خاطرنشان کرد: در مجموع پایگاه‌های استنادی به سه دسته تقسیم می‌شوند. یک دسته پایگاه‌هایی هستند که جست‌وجوی مدارک علمی را بر اساس فاکتورهای مورد نظر مانند سال، ماه، یا نام یک کشور امکان‌پذیر می‌سازند. این گروه از پایگاه‌ها تنها وضعیت مدارک علمی کشورها را اعلام می‌کنند. پایگاه WOS در موسسه اطلاعات علمی، پایگاه Scopus در مؤسسه Elsevier و پایگاه «PSCI» در ISC از جمله این پایگاه‌ها به شمار می‌روند. البته علاوه بر آن، پایگاه‌های دیگری نیز هستند که با استفاده از محتوای سایر پایگاه‌ها و همنین بر اساس شاخص‌های خاصی، به رتبه‌بندی کشورها، سازمان‌ها، دانشمندان و نشریات می‌پردازند.
نوروزی چاکلی تصریح کرد: پایگاه «ESI» از جمله این گروه از پایگاه‌ها است که توسط موسسه اطلاعات علمی عرضه می‌شود و در بازه‌های زمانی 10 ساله به رتبه‌بندی عوامل فوق می‌پردازد.
وی اضافه کرد که نباید تنها بر اساس تغییرات فوری که طی یک سال یا شش ماه صورت می‌پذیرد رتبه یک کشور را ملاک قرار داد؛ چرا که تغییرات تدریجی و سابقه گذشته یک کشور به همراه آخرین تغییرات در وضعیت مدارک علمی آن می‌تواند بیشتر در خصوص رتبه آن کشور با واقعیت منطبق باشد. از این رو، در پایگاه ESI، رتبه‌بندی بر اساس بازه‌های تقریبی 10 ساله صورت می‌پذیرد. در خصوص رتبه‌بندی سایر عوامل نظیر سازمان‌ها، دانشمندان و نشریات نیز چنین شرایطی وجود دارد.
نوروزی چاکلی ادامه داد: چنانچه رتبه بندی بر اساس واقعیت انجام شود، باید دوره بزرگتری در نظر گرفته شود زیرا فعالیت‌های پژوهشی کشورها حاصل برنامه‌ریزی‌هایی است که آن‌ها در طی زمان صورت داده‌اند و رتبه فعلی آن‌ها نیز نتیجه فعالیت‌های سال‌های گذشته یک کشور است و نباید تنها نتیجه برای چند ماه گذشته ملاک قرار گیرد. همچنین پایگاه PESI در مجموعه ISC نیز وظیفه رتبه بندی را بر عهده دارد، اما به علت این که قدمت ISC به 10 سال نرسیده است، رتبه بندی را در دوره زمانی کمتری انجام می‌دهد.
مدیر گروه علم سنجی مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور، افزود: البته هدف این دو پایگاه از رتبه بندی با یکدیگر متفاوت است به طوری که پایگاه PESI بیشتر با هدف ایران و کشورهای جهان اسلام رتبه بندی می‌کند، اما در پایگاه ESI رتبه بندی در سطح 145 کشور جهان انجام می‌شود. گروه سوم پایگاه‌ها، وظیفه ارزیابی نشریات را برعهده دارند و کیفیت نشریات را بر اساس شاخص‌های علم سنجی مورد ارزیابی قرار می‌دهند که پایگاه JCR در ISI و PJCR در ISC از جمله این موارد به شمار می‌روند. این گروه از پایگاه‌ها با بررسی میزان استناد به مقالات نشریات، ضریب تاثیر نشریه را مشخص می‌کنند که معمولا در دوره دو ساله مورد ارزیابی قرار می‌گیرد.
وی خاطرنشان کرد: زمانی که رتبه بندی صورت می‌گیرد، باید رتبه‌هایی را در نظر گرفت که کشورهای مختلف آنها را می‌پذیرند و زمانی که رتبه بندی انجام می‌شود، نباید شخصا رتبه بندی کرد، چرا که ممکن است ملاک‌هایی در نظر گرفته شود که در سطح جهانی به آن توجه نشده و بهتر است از رتبه‌بندی‌های پذیرفته شده پایگاه‌های رتبه بندی معتبر استفاده شود.
نوروزی چاکلی در توضیح تولید علم، تولید مقالات و مدرک گفت: تولید علم مفهوم وسیعی را در بر می‌گیرد که مدارک علمی، بخش مهمی از آن محسوب می‌شوند. در میان مدارک علمی نیز مقالات از جایگاه مهمی برخوردار هستند. در عین حال، در علم‌سنجی علاوه بر شاخص‌های مربوط به نمایه‌سازی مقالات که اطلاعات آن با استفاده از پایگاه‌های استنادی به دست می‌آید، شاخص‌های دیگری همچون «میزان دستیابی به فن‌آوری»، «پروانه‌های ثبت اختراعات»، «ارزش قراردادهای حاصل دستاوردهای علمی» و مانند آن وجود دارد که مورد توجه قرار می‌گیرد.
وی درباره نحوه رتبه بندی موسسه اطلاعات علمی توضیح داد: پایگاه «ISI» یک سری مجلات معتبر را در دنیا انتخاب کرده و سپس مقالات آنها را نمایه می‌کند، یعنی سازماندهی کرده و وارد پایگاه اطلاعات می‌کند و در نهایت با پردازش اطلاعات رتبه بندی را اعلام می‌کند. آن مؤسسه برای نمایه‌سازی مدارک علمی، از مهارت‌های تخصصی متخصصان علوم کتابداری و اطلاع‌رسانی بهره می‌برد.
 نشریات ایرانی در چند سال اخیر روندی رو به توسعه داشته‌اند
وی درباره وضعیت نشریات در این پایگاه‌های بین‌المللی تصریح کرد: در چند سال اخیر نشریات ایرانی روندی رو به توسعه داشته‌اند. موسسه اطلاعات علمی(ISI) هر ساله نشریات را بررسی کرده و بر اساس «ضریب تاثیر» (IMPACT FACTOR) یک سری را از فهرست خارج کرده و یک سری از مجلات را نیز اضافه می‌کند. البته نشریاتی که از گذشته در این پایگاه بوده، اما به علت ضریب تاثیر پائین ممکن است خارج شده باشند به جایی دیگری به نام لیست اصلی (MASTER LIST) منتقل می‌شوند که تا پایان سال 2007 ، تعداد 26 مجله ایرانی در مستر لیست موسسه اطلاعات علمی وارد شده‌اند.
به این ترتیب، این نشریات عبارت از نشریاتی هستند که در سال جاری یا در یکی از سال‌های گذشته، حداقل یک بار درپایگاه WOS نمایه‌سازی شده‌اند و ممکن است که هم‌اکنون نیز در WOS وجود داشته باشند یا این که به دلیل افت کیفیت، از آن خارج شده و به عنوان نشریات تنزل یافته (Droped Journals) به بخش Master List منتقل شده باشند.
مدیر گروه علم سنجی مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور، ادامه داد: بر اساس آخرین گزارش پایگاه JCR تا سال 2007 مجلات Daru، Iranian Journal of Chemistry & Chemical Engineering، Iranian Journal of Science & Technolgoy (A)، Iranian Journal of Science & Technology (B)، Iranian Polymer Journal و Journal of the Iranian Chemical Society که به ترتیب به وسیله دانشگاه علوم پزشکی تهران، جهاد دانشگاهی، دانشگاه شیراز، دانشگاه شیراز، مرکز تحقیقات پلیمر ایران و انجمن شیمی ایران منتشر می‌شوند، در آن پایگاه حضور دارند. البته با توجه به ماهیت پایگاه JCR، همواره گزارش‌های استنادی آن پایگاه با قریب 5/1 سال تاخیر ارائه می‌شود و به همین دلیل هم‌اکنون، پایگاه JCR مربوط به سال 2007 در دسترس قرار دارد.
وی برای بهبود وضعیت مجلات ایرانی در پایگاه استنادی بین‌المللی، پیشنهاد کرد: ابتدا باید مجلات مورد توجه سازمان مادر خود قرار بگیرند و به صورت نهاد اضافی در یک سازمان و دانشگاه تلقی نشوند، که در حال حاضر متاسفانه اکثر مجلات کشور با سختی اداره می‌شوند؛ بنابراین بودجه، فضا و امکانات مناسب از اولویت‌های بهبود بخشیدن به شاخص های مجلات به شمار می‌رود.
فعال بودن وب سایت نشریات از اولویت‌های بهبود مجلات است
تمامی فرایند ارزیابی مقالات باید به صورت الکترونیکی باشد
نوروزی چاکلی با تاکید بر این که فعال بودن وب سایت نشریات از دیگر اولویت بهبود مجلات است، گفت: این موضوع به این شکل است که تمامی فرایند ارزیابی مقالات باید به صورت الکترونیکی باشد؛ البته تعداد مجلات ایران به نسبت جمعیت اعضای هیات علمی و پژوهشگران کشور بسیار کم است به طوری که با وجود حضور ده‌ها هزار عضو هیات علمی در کشور، تنها 200 تا 300 مجله علمی در ایران فعالیت می کنند.
داوری مقالات به عنوان یک کار ارزشمند علمی تلقی شود
جایگاه داوری در نظام ارزیابی پژوهش کشور مشخص نیست
وی تاکید کرد: برای این که بتوان نشریات روبه رشدی داشت، باید فرایند داوری هدایت کننده باشد به طوری که داوری با نگاه بین‌المللی صورت گیرد. برای این کار باید داوری مقالات به عنوان یک کار ارزشمند علمی تلقی شود. اما متاسفانه جایگاه داوری در نظام ارزیابی پژوهش در کشور مشخص نیست. همچنین باید چکیده انگلیسی مقالات همیشه در مجلات وجود داشته و عنوان‌ها نیز گویا باشد.
مدیر گروه علم سنجی مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور، ادامه داد: نکته مهم دیگر این است که نشریات باید به موقع منتشر شود، چرا که در غیر این صورت نشریه خیلی زود درجه اعتبار خود را از دست می‌دهند.
ISC را باید به فال نیک گرفت
وی با بیان این که راه اندازی پایگاه استنادی علوم جهان اسلام(ISC) را باید به فال نیک گرفت، تصریح کرد: «ISC» یکی از ابزارهایی است که می‌توانیم از آن برای شناخت وضعیت مدارک علمی خودمان استفاده کنیم و تاکنون که مدت کوتاهی است که از تولد آن می گذرد، فعالیت‌های خوبی انجام داده که اگر مورد حمایت و توجه باشد، عملکرد بهتری خواهد داشت و به طور کلی با این مرکز استنادی می‌توان وضعیت خود را در زمینه‌ مقاله‌ها و نشریات دانسته و میزان استناد به نشریات ایرانی را هم رصد کرد.
نوروزی چاکلی با بیان این که هدف «ISC» از ارتباط با سایر پایگاه ‌های استنادی جهان، کمک به پیدایی بیشتر و مورد استفاده قرار گرفتن و در نتیجه تأثیرگذاری مقالات ایرانی بر فرایند جهانی تولید علم است، خاطر نشان کرد: چنانچه پایگاه‌های مختلف به یکدیگر لینک شوند، کاربران هر پایگاه به تمامی مقالات دسترسی می‌یابند. به عنوان مثال، اگر یک ایرانی در مجله فارسی مقاله خوبی منتشر کند، این مقاله امکان ندارد که توسط کاربران سایر کشورها قابل دسترسی باشد اما زمانی که این مقاله در پایگاهی به نام «ISC» نمایه شده و سپس این پایگاه با سایر پایگاه‌های جهانی مرتبط شود، امکان پیدایی این مقالات نیز به وجود می‌آید و در نهایت نتیجه فعالیت‌های دانشمند‌ان به بیرون از کشور عرضه می‌شود و در معرض نقد و بررسی قرار می‌گیرد که باعث پیشرفت وضعیت علمی کشور می‌شود.
روزبه روز بر کیفیت ISC افزوده می‌شود
وی با بیان این که اگر در علم نقص نباشد، پیشرفت حاصل نمی‌شود، افزود: به طور کلی علم یک نظام احتمالاتی است و همیشه با توجه به مشکلات موجود در آن، پیشرفت حاصل می‌شود بنابراین « ISC» هم از خاصیت احتمالاتی علم مستثنی نیست. در عین حال، روزبروز بر کیفیت ISC افزوده می‌شود و نسبت به روز اول که بیش از چند سال از آن نمی‌گذرد، مشکلاتش کمتر شده و شاید هنوز هم نیاز به اصلاحات داشته تا عملکرد آن بازهم بهبود یابد.
وی تصریح کرد:«ISC» ابزاری برای ارزیابی مقالات، دانشمند‌ان از نظر تعداد مقالات، دانشگاه‌ها به لحاظ انتشار مقالات و ارزیابی نشریات است.
سنجش وضعیت علمی کشور تنها بر اساس تعداد مقالات اشتباه است
مدیر گروه علم سنجی مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور، خاطر نشان کرد: این موضوع اشتباه است که تنها بر اساس تعداد مقالات، وضعیت علمی کشور را سنجید؛ چرا که وضعیت علمی یک کشور مشتمل بر بسیاری از شاخص‌های دیگر نظیر تعداد هیات علمی، بودجه پژوهشی ، تعداد دانشجویان تحصیلات تکمیلی و مانند آن نیز هست که باید مورد توجه قرار گیرد که البته در این میان، تنها یک شاخص مربوط به تعداد مقالات است.
اگر تنها مقالات را به عنوان شاخص توسعه علمی در نظر بگیریم،غلط است
 به نسبت هر 100 هیات علمی کشور، 99 مقاله و تنها یک اختراع وجود دارد
نوروزی چاکلی درباره انتقاد برخی منتقدان مبنی بر تاکید زیاد دانشگاه‌ها بر تولید مقالات توسط دانشجویان که به عنوان یک معضل مطرح می ‌شود، تصریح کرد: از یک طرف اگر مقالات را به عنوان شاخص‌های توسعه علمی در نظر بگیریم، تاکید بر مقالات درست است، اما اگر تنها مقالات را به عنوان شاخص توسعه علمی در نظر بگیریم، این روش غلط است. در واقع اگر مقالات به عننوان تنها شاخص توسعه علمی در نظر گرفته شود، مقاله سازی رخ خواهد داد، اما با در نظر گرفتن مقالات به عنوان یکی از شاخص‌ها، حرکت در مسیر تقویت سایر شاخص‌ها نیز ضرورت خواهد یافت؛ بنابراین اگر تنها بر روی یک شاخص متمرکز شده و آن را نشانه پیشرفت علمی بدانیم، غلط است، اما این بدین معنی نیست که مقالات اهمیت ندارد و نباید مورد توجه قرار گیرد. هم‌اکنون بررسی‌ها نشان می‌دهد که به نسبت هر 100 هیات علمی کشور، 99 مقاله و تنها یک اختراع وجود دارد.
وی تصریح کرد: اگر شاخص‌های دیگر را به تناسب رشد مقالات تقویت نکنیم، مقاله گرا و مدرک گرا می شویم و در نهایت نتایج آنها به صنعت، فن‌آوری و رفع مشکلات کشور پیوند زده نمی‌شود که امیدواریم با گسترش کتاب و سایر تولیدات علمی، مقالات فقط به عنوان یک شاخص توسعه علمی است.
مدیر گروه علم سنجی مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور، درباره ارزش شاخص‌های «وب متریک» در توسعه علمی کشور، توضیح داد: وضعیت وب هر سازمان،‌ دانشگاه و هر تشکیلاتی مانند سایر شاخص‌های ارزش خود را دارد و تنها با آن نمی‌توان وضعیت علمی دانشگاه‌ها را مشخص کرد؛ بنابراین اگر دانشگاهی در شاخص‌های وب متریک در رده‌های بالاتر قرار گرفت، بدین معنی نیست که حتما دانشگاه موفق است، در حالی تنها آن در شاخص موفق است.
وی درباره رتبه بندی و ارزیابی دانشگاه‌های کشور توضیح داد: در گروه علم سنجی مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور فعالیت گسترده‌ای در خصوص شناسایی شاخص‌های بین‌المللی سنجش و ارزیابی علم، فن‌آوری و نوآوری صورت گرفته است. در این خصوص، در درجه اول سعی شده است که شاخص‌های ارزیابی در سطح بین‌المللی شناسایی شود که در حال حاضر شاخص‌های زیادی شناسایی شده است، اما جمع‌آوری اطلاعات بر اساس این شاخص‌ها یک کار ملی است که باید کنسرسیومی تشکیل شود تا اطلاعات را جمع کرده تا بر اساس آن ارزیابی صورت گیرد.
پیشنهاد تشکیل کنسرسیوم ارزیابی وضعیت علمی کشوربه وزرات علوم
نوروزی چاکلی همچنین افزود: پیشنهاد تشکیل کنسرسیوم ارزیابی وضعیت علمی کشور از سوی مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور به وزارت علوم،‌ تحقیقات و فن‌آوری مطرح شده تا با همکاری سایر سازمان‌ها و دستگاه‌ها اطلاعات مورد نیاز را جمع‌آوری کند و امکان مقایسه وضعیت کشور با وضعیت سایر کشورها فراهم آید؛ چرا که در بسیاری از شاخص‌ها وضعیت کشور مشخص نیست، اما ترکیه به دلیل استفاده از شاخص‌های بین‌المللی، از تمامی شاخص‌ها خود با خبر است، زیرا جزو سازمان همکاری اقتصادی و توسعه (OECD) است و به طور مداوم با استفاده از شاخص‌های آن سازمان مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. این امر باعث می‌شود تا برنامه‌های آن کشور جهت‌دار باشد و در نقاطی که ضعف دارد، بتواند سرمایه‌گذاری‌ کند. ما نیز اگر بخواهیم ترکیه را پشت سر بگذاریم باید بر اساس شاخص‌های بین‌المللی علم‌سنجی، نسبت به شناسایی و مقایسه وضعیت خود با ترکیه اقدام کنیم.
عضو هیات علمی گروه علوم کتابداری و اطلاع‌رسانی دانشگاه شاهد در خاتمه افزود: فرهنگ استنادی و همچنین فرهنگ تولید علم در حوزه‌های موضوعی مختلف متفاوت است و باید به هنگام ارزیابی فعالیت‌های علمی اعضای هیات علمیِ حوزه‌های مختلف علوم، به این تفاوت‌ها توجه شود. به عنوان نمونه، در حوزه‌های علوم انسانی و اجتماعی، «کتاب» به عنوان مدرک قالب به شمار می‌رود. این در حالی است که در حوزه‌های علوم پایه، «مقاله» از اهمیت بیشتری برخوردار است؛ به همین دلیل، کمتر کردن ارزش کتاب برای پژوهشگران حوزه‌های علوم انسانی و اجتماعی می‌تواند مشکلاتی را برای پژوهش‌های آن حوزه‌ها ایجاد کند.
******************************************

با حضور اشعری و کبکانیان:
نقش کتابخانه ملی در قبال کتابخانه‌های دانشگاهی بررسی می‌شود
همایش «بررسی نقش و وظیفه کتابخانه ملی در برابر کتابخانه‌های دانشگاهی» صبح یکشنبه بیست و یکم تیرماه در محل این کتابخانه برگزار می‌شود.
به گزارش واحد خبر روابط عمومی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه به نقل از خبرگزاری مهر، همایش «بررسی نقش و وظیفه کتابخانه ملی در برابر کتابخانه‌های دانشگاهی» فردا یکشنبه 21 تیرماه در محل این کتابخانه برگزار می‌شود.
در این همایش علی‌اکبر اشعری مشاور فرهنگی رئیس جمهوری و رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی و منصور کبکانیان معاون پژوهشی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری و نیز جمعی از اعضای هیئت علمی دانشگاه‌های سراسر کشور سخنرانی خواهند کرد.
این همایش یکروزه از ساعت 10 صبح در محل سالن شماره یک سازمان اسناد و کتابخانه ملی و با حضور جمعی از رؤسای کتابخانه‌های دانشگاهی کشور آغاز به کار خواهد کرد.
******************************************

ایجاد نخستین گروه دانشگاهی ارتباطات و دین در دانشگاه امام صادق(ع)
نخستین گروه علمی «ارتباطات و دین» در دانشگاه امام صادق (ع) تاسیس شد.
به گزارش واحد خبر روابط عمومی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه به نقل از خبرگزاری مهر، نخستین گروه دانشگاهی ارتباطات و دین در سطح دانشگاه‌های ایران در دانشکده معارف اسلامی و فرهنگ و ارتباطات دانشگاه امام صادق علیه‌السلام تاسیس شد.
دکتر ناصر باهنر به پیشنهاد رئیس دانشکده معارف اسلامی و فرهنگ و ارتباطات و طی حکمی از سوی رئیس دانشگاه به عنوان مدیر این گروه منصوب شد.
******************************************

جلد پنجم «تاریخ فلسفه اسلامی» منتشر شد
ترجمه جلد پنجم «تاریخ فلسفه اسلامی» که زیر دکتر سید حسین‌ نصر و دکتر اُلیور لیمن‌ منتشر می‌شود از سوی انتشارات حکمت منتشر شده است.
به گزارش واحد خبر روابط عمومی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه به نقل از خبرگزاری مهر، در این مجموعه، که حاصل تلاش بسیاری از نویسندگان است، علاوه بر بحث از تک‌تک فیلسوفان برجسته اسلامی، از مفاهیم و اصطلاحات کلیدی این فلسفه و نیز از زمینه‌های تاریخی، فرهنگی و مذهبی آن سخن رفته است. این مجموعه در حال حاضر یکی از بهترین آثار منتشر شده در زمینه تاریخ فلسفه اسلامی به‌شمار می‌رود.
در این جلد به فیلسوفان متأخر جهان اسلام یعنی فیلسوفان پس از ابن‌رشد پرداخته شده و آرای خواجه نصیرالدین طوسی، میرداماد، ملاصدرا، شاه ولی‌الله دهلوی مورد بحث قرار گرفته است. بخش دوم این اثر به سنت فلسفه یهودی در جهان اسلام اختصاص دارد که خود از جدیدترین و مهم‌ترین بخش‌های این تاریخ فلسفه است.
در این جلد که آخرین بخش مجموعه تاریخ فلسفه اسلامی است به سه موضوع عمده پرداخته شده است: تأثیرات فلسفه اسلامی بر فلسفه غرب در روند تاریخی آن، شأن و وضعیت فلسفه اسلامی در کشورهای مختلف اسلامی نظیر ایران، مصر، هند، پاکستان، جهان عرب و آسیای جنوب شرقی و تفاسیر و تحقیقات جدید غربی در باب فلسفه اسلامی.
******************************************

همایش «گفتگوی ادیان و مذاهب اسلامی» برگزار می‎شود
همایش «گفتگوی ادیان و مذاهب اسلامی» به منظور تعمیق گفتگوی میان مذاهب اسلامی و ادیان ابراهیمی در ماه اکتبر (مهرماه) در عراق برگزار می‌شود.
به گزارش واحد خبر روابط عمومی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه به نقل از خبرگزاری مهر، منابع مطلع در کمیته اوقاف و امور دینی پارلمان عراق اعلام کردند: همایش مذکور با همکاری آموزشگاه صلح آمریکا برگزار می‌شود و علمای مسلمان و رهبران دینی عراق و کشورهای مختلف در آن مشارکت می‌کنند.
هدف از برگزاری این همایش تعمیق فرهنگ صلح، تأکید بر اشاعه گفتگو، آغاز گفتگو و چگونگی ادامه آن عنوان شده است.
گفتگوی پیروان ادیان ابراهیمی و مذاهب مختلف اسلامی و نقش آنها در تحکیم صلح از محورهای مهم برگزاری این همایش عنوان شده است.
مراسم اختتامیه این همایش با صدور فتوای تحریم قتل و کشتار عراقیها از سوی مسلمانان، یا مسیحیان یا هر دین، مذهب و گروهی به پایان می‌رسد.
******************************************

«امنیت در نظام سیاسی اسلام» منتشر شد
کتاب «امنیت در نظام سیاسی اسلام» نوشته احمد جهان‌بزرگی از سوی سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی منتشر شد .
به گزارش واحد خبر روابط عمومی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه به نقل از خبرگزاری مهر، فصل اول این کتاب به تعریف امنیت و جایگاه آن در نظام سیاسی اسلام اختصاص دارد و در پرتو آن به مجموعه‌ای از اصول و قواعد کلی امنیت در مکتب هدایت اشاره می‌شود.
در فصل دوم امنیت از سه جهت ارزیابی شده اند: امنیت از نظر سطح به امنیت فردی، گروه و ملی تقسیم می‌شود، از نظر قلمرو و هدف به امنیت داخلی و خارجی قابل تقسیم است و از نظر موضوع نیز به امنیتهای گوناگونی چون سیاسی، نظامی، اجتماعی، فرهنگی، زیست محیطی، منابع، قضایی، روانی و اخلاقی می‌تواند تقسیم شود.
کتاب «امنیت در نظام سیاسی اسلام» از سوی سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در 2500 نسخه و 344 صفحه منتشر شده است .
******************************************

«آرای اخلاقی علامه طباطبایی» منتشر شد
کتاب «آرای اخلاقی علامه طباطبایی» تألیف رضا رمضانی از سوی انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی منتشر شد .
به گزارش واحد خبر روابط عمومی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه به نقل از خبرگزاری مهر، مقدمات مباحث اخلاق، چیستی اخلاق و مفاهیم اخلاقی، رابطه علم اخلاق ، منابع و مسالک اخلاقی از دیدگاه علامه طباطبایی و مسالک و  روشهای اخلاقی از جمله مطالب و مباحث طرح شده در این کتاب هستند .
منطق کشف یا منابع اخلاق اسلامی، مسائل بنیادین اخلاقی از دیدگاه علامه طباطبایی، رابطه دین و اخلاق، رابطه ادراکات حقیقی و اعتباری، رابطه باید و هست، اطلاق و نسبیت در اخلاق و کلیت قوانین اخلاقی نیز برخی دیگر از مباحثی هستند که در این کتاب آمده اند .
کتاب »آرای اخلاقی علامه طباطبایی» از سوی سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در 496 صفحه منتشر شده است .
******************************************

کتاب «دین در جهان امروز» منتشر شد
کتاب «دین در جهان امروز» سخنرانی کامل امام موسی صدر در دانشکده حقوق و علوم اقتصادی دانشگاه پدران یسوعی از سوی مؤسسه فرهنگی و تحقیقاتی امام موسی صدر توسط مؤسسه نشر شهر در قطع پالتویی منتشر شد.
به گزارش واحد خبر روابط عمومی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه به نقل از خبرگزاری مهر، این کتاب بخشی از مجموعه 10 جلدی از آثار امام موسی صدر است که برای نخستین بار در ایران منتشر شده است. در پیشگفتار این کتاب آمده است اگر دین را منظومه‌ای از اصول، اخلاق، شرایع، احکام و مناسک بدانیم و جوهر و اصل آن را ثابت تلقی کنیم که از ازل تا ابد ثابت است باید در ماهیت دین، ویژگی تحول پذیری نسبت به نیازها و مقتضیات زمان و مکان را بپذیریم.
از این رو اسلام همواره توانسته است و می‌تواند در هر عصر و مکانی پاسخگوی نیازها و و سوالها و ابهام ها و سرگشتگی‌های بشر باشد. امام موسی صدر را در یک کلام می‌توان اندیشمند آینده‌نگری دانست که دغدغه سرگشتگی و گم گشتگی بشر امروز را دارد و ظرفیت و توانایی اسلام را برای نجات انسان از این آشفتگی و هراس یا ناامنی درونی و گم گشتگی موهبتی الهی می‌داند.
این کتاب ترجمه سخنرانی امام موسی صدر درباره دین در دانشگده حقوق و علوم اقتصادی دانشگاه یسوعی بیروت است که یازدهم اسفند ماه 1346 در روزنامه الحیات منتشر شده بود.
در این مراسم روسای دانشکده های مختلف این دانشگاه و عده ای زیادی از کشیشهای مسیحی حضور داشتند.
بخش آخر این کتاب به  تاریخ نگاری زندگی امام موسی صدر از تولد تا حضور و از ربودن و غیاب اختصاص دارد.
امام موسی صدر 14 خرداد سال 1307 هجری شمسی در محله چهار مردان شهر قم به دنیا آمد. پس از اتمام سیکل اول و بخش مقدمات علوم حوزوی در خرداد سال 1322 رسما به حوزه علمیه قم پیوست و قریب 13 سال از مدرسین حوزه‌های علمیه قم و نجف کسب فیض کرد و شاگردان برجسته‌‌ای را تربیت کرد.
******************************************

حمایت پژوهشگاه فرهنگ و هنر و ارتباطات از پایان نامه با موضوع فرهنگ رضوی
رئیس پژوهشگاه فرهنگ و هنر و ارتباطات وزارت ارشاد با بیان اینکه جشنواره فرهنگی و هنری امام رضا(ع) بزرگترین و بهترین برنامه های نهادینه شده است، گفت: این پژوهشگاه آمادگی دارد از پایان نامه ها و پژوهش های برتر با موضوع فرهنگ رضوی حمایت کند.
به گزارش واحد خبر روابط عمومی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه به نقل از خبرگزاری مهر، دکتر محمد هادی همایون روز شنبه در نشست تخصصی دبیرخانه جشنواره امام رضا(ع) با پژوهشگاه فرهنگ و هنر و ارتباطات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی افزود: این پژوهشگاه آمادگی دارد از پایان نامه ها و پژوهش های برتر با موضوع فرهنگ رضوی حمایت کند.
همایون از اختصاص بخش ویژه فرهنگ رضوی در هفته پژوهش خبر داد و افزود: مقالات برتر شش استانی که در جشنواره فرهنگی و هنری امام رضا(ع) همایش پژوهشی برگزار می کنند در مراسم هفته پژوهش مورد ارزیابی قرار گرفته و از پژوهش برتر تقدیر می شود.
در این جلسه که با حضور دبیران همایش های پژوهشی جشنواره فرهنگی و هنری امام رضا (ع) در استانهای زنجان، خوزستان، خراسان جنوبی، کرمانشاه، مرکزی و سیستان و بلوچستان برگزار شد سید جواد جعفری، دبیر جشنواره فرهنگی و هنری امام رضا(ع) گزارشی از روند برگزاری این جشنواره ارائه داد.
هفتمین جشنواره فرهنگی و هنری امام رضا(ع) در دهه کرامت از میلاد حضرت معصومه(س) تا میلاد امام رضا(ع) در 30 استان کشور و 20 کشور جهان برگزار می شود.