اخبار حوزه و دانشگاه

۰۶ اردیبهشت ۱۳۸۸ | ۱۱:۵۰ کد : ۲۵۹۰۶ اخبار
تعداد بازدید:۳۲۹
تمامی دانشجویان غیربورسیه دکتری کشور به زودی حقوق می‌گیرند/ «ISC» سطح علمی پژوهشی کشورهای اسلامی را ارتقا می بخشد/ نگاه معنوی و عرفانی از ویژگی‌های حوزه‌های علمیه شیعه است/ اخلاق‌حرفه‌ای و کدهای اخلاقی در گفتگو با دکتر احدفرامرز قراملکی

تمامی دانشجویان غیربورسیه دکتری کشور به زودی حقوق می‌گیرند.
 مدیر کل امور پژوهشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری از توافق معاون اول رئیس جمهور برای تأمین اعتبار طرح پرداخت حقوق به دانشجویان دکتری غیربورسیه خبر داد.
به گزارش واحد خبر روابط عمومی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه به نقل از خبرگزاری مهر، فیروزبختیاری نژاد افزود: قرار بود به برخی از دانشجویان دکتری از مهرماه سال 87 حقوق پرداخت شود. وزارت علوم نیز تلاش کرد درصد بیشتری از دانشجویان مشمول این طرح شوند و تمامی 10 هزار دانشجوی دکتری غیربورسیه حقوق داشته باشند از این رو قرار شد یک سوم اعتبار مربوط به این طرح توسط معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری تأمین شود.
وی اظهار داشت: این اعتبار توسط معاونت علمی تأمین نشد و وزارت علوم نیز نتوانست این طرح را مطابق با آئین نامه از مهر ماه سال گذشته اجرایی کند.
مدیر کل امور پژوهشی وزارت علوم گفت: به تازگی طی مکاتبه ای که با معاون اول ریاست جمهوری صورت گرفت، معاون اول رئیس جمهور برای تأمین یک سوم این اعتبار قول همکاری داد. در صورت تأمین این اعتبار تمامی دانشجویان غیربورسیه دوره دکتری به زودی تحت پوشش این طرح قرار می گیرند.
وی اظهار داشت: سال آینده به طور حتم این اعتبار هزینه می شود و ممکن است قبل از سال تحصیلی آینده نیز در اختیار دانشجویان قرار گیرد.
پرداخت حقوق ماهیانه به دانشجویان دکتری از ابتدای سال گذشته توسط معاونین پژوهشی و آموزشی وزارت علوم مطرح شده بود. طبق برنامه ریزیها قرار بود بخشی از اعتبار این طرح توسط دانشگاهها و بخش دیگر توسط وزارت علوم تأمین و پرداخت شود اما پس از مدتی تأمین بخشی از اعتبار از طرف وزارت علوم به معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری محول شد که این اعتبار نیز تاکنون عملیاتی نشده است.
******************************************************

«ISC» سطح علمی پژوهشی کشورهای اسلامی را ارتقا 
می‌بخشد.

 به گزارش واحد خبر روابط عمومی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه به نقل از خبرگزاری مهر، فائق بلال تاسیس و آغاز به کار سیستم پایگاه استنادی علوم جهان اسلام(ISC) به عنوان عاملی موثر در ارتقای سطح علمی و پژوهشی کشورهای اسلام یاد کرد.
به گزارش واحد خبر روابط عمومی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه به نقل ازخبرگزاری مهر در شیراز، فائق بلال ظهر شنبه در حاشیه نشست کمیته پایگاه استنادی علوم جهان اسلام در شیراز از گزارش استنادی به نشریات جهان اسلام و عملکرد پژوهشی این کشورها به عنوان ضرورتهای ایجاد پایگاه مذکور یاد کرد و افزود: در جهان 57 کشور اسلامی وجود دارد که هرکدام از توانایی‌های ملی مخصوص به خود برخوردار هستند اما هیچ سیستمی تا به حال برای معرفی علوم و پژوهش‌های این کشورها در نظر گرفته نشده است.
وی سیستم مذکور اولین نظام استنادی در کشورهای اسلامی خواند و افزود: ایران از این جهت که از نظر جغرافیایی در مرکز کشورهای اسلامی و سایر کشورهای اطراف خود قرار گرفته بهترین مکان برای ایجاد این پایگاه در نظر گرفته شد و می تواند به توسعه علوم این کشورها کمک کند.
نماینده آیسسکو با تاکید بر اینکه سیستم ISC به طور حتم ارتقای عملکرد پژوهشی کشورهای اسلامی را در پی خواهد داشت، تصریح کرد: سیستم پایگاه استنادی علوم جهان اسلام آینده روشنی دارد و از آنجایی که اکثر کشورهای اسلامی سعی دارند سیستم استنادی خود را ایجاد کنند، پایگاه استنادی علوم جهان اسلام به این امر کمک خواهد کرد.
بلال با اشاره به زبان‌های متعدد موجود در سیستم ISC نیز بیان کرد: از آنجایی که سیستم مذکور به زبان‌های ملی وبومی نیز فعالیت دارد به راحتی می تواند پژوهش های کشورهای جهان اسلام را مطرح و به دنیا معرفی کند از طرفی این امر اجتماع دانشمندان جهان را نیز به دنبال دارد.
******************************************************
حجت‌السلام‌والمسلمین اعرافی:
نگاه معنوی و عرفانی از ویژگی‌های حوزه‌های علمیه شیعه است.

جمعی از علما، روحانیون و مدیران مدارس حوزه‌های علوم دینی هند با حجت الاسلام‌والمسلمین علیرضا اعرافی رئیس جامعهالمصطفی العالمیه در خانه فرهنگ جمهوری اسلامی ایران  در دهلی نو دیدار کردند.
به گزارش واحد خبر روابط عمومی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه به نقل ازخبرگزاری مهر، حجت‌الاسلام دکتر علیرضا اعرافی رئیس جامعه المصطفی العالمیه با اشاره به اینکه شاید ما به عنوان ایران با کمتر کشوری همانند کشور هندوستان اینگونه روابط فرهنگی، دینی و تاریخی داشته باشیم، اظهار داشت: بدون شک بشریت امروز نیاز دارد تا چون پیکری واحد در کنار هم قرار گیرند و با گفتگوی سازنده و تعامل مثبت راه را برای آینده بگشایند. ما به عنوان یک مرکز علمی وظیفه داریم تا این بنیادها و روابط ها را تقویت کنیم، روابط علمی پایه و اساس روابط دیگر است، اگر این روابط به خوبی شکل بگیرد بشریت مانند حلقه های زنجیر در کنار هم قرار می گیرند، اگر همه نقاط عالم در تولید علم و دانش در کنار هم قرار بگیرند و زبان علم همراه با عقل و معنویت رشد پیدا کند جوامع دیگر می توانند گسترش پیدا کنند.
وی در ادامه با اشاره به اینکه این روابطی که بین دو کشور ایران و هند وجود دارد باید قدر بدانیم، افزود: عالم همه جلوه گاه اسماء بلند خدا است، در یکجا همه اسماء خدا تجلی پیدا کرد و آن وجود مقدس پیامبر اکرم(ص) است، این دو وجود در عالم تشریع و تکوین مظهر جلوه الهی هستند، جمع بین این قله نشینی و خاک‌نشینی کاری است که علمای دین باید به آن توجه داشته باشند، این شخصیتی که از خود شما و از جنس شما است، در وجود او عشق به هدایت شما نهفته است و حرص بر هدایت شما دارد، راز توفیق پیشگامان اخلاق و معنویت این است که تواضع و فروتنی در آنها موج می زند، پیامبر خدا با اخلاق خود در کنار آن علم بی پایانی که داشت این نقش را ایفا کرد.
رئیس جامعه المصطفی با تأکید بر اینکه حوزه های علمیه در طول تاریخ نقش بسیار بزرگی در پیشرفت قله های تمدنی داشتند، باید این حوزه ها آنچنان احیا شوند تا آن مجد و عظمت دوباره زنده شود، ویژگیهای بارز آنها را عمق علمی و نقش بارز آنها در تولید علم و اندیشه و حتی فراتر از آن در تمدن بشری، نگاه فرا مذهبی حوزه های علمیه شیعه و نقش آنها در وحدت بین مسلمانان، عمل با نام‌های فراملیتی حوزه های علمیه شیعه، نگاه اخلاقی و معنوی و عرفانی و اعتدال در برخوردها و نگاه به اندیشه های حوزه های علمیه شیعه خواند.
وی با بیان اینکه جامعه المصطفی العالمیه اظهار داشت: حدود ۱ هزار نفر طلبه از هند در این حوزه علمیه تحصیل می کنند و حدود ۱۱ هزار نفر طلبه از ۵۰ کشور در ۴۵ مرکز و مؤسسه آموزشی در داخل کشور پذیرایی می شوند و در ۶۰ کشور جهان دارای نمایندگی است که حدود ۸ هزار نفر تحت پوشش می باشند.
در این دیدار حجت الاسلام غلامرضا مهدوی نماینده جامعه المصطفی العالمیه در سخنانی اظهار داشت: این جامعه محصول بلوغ دو نهاد در عرصه فقاهت و ترویج علوم دینی است، یعنی مرکز جهانی علوم اسلامی که وظیفه اش جذب طلاب خارجی برای تحصیل علوم دینی در داخل کشور بود و سازمان مدارس و حوزه های علوم دینی، به ترویج علوم و معارف حوزوی در خارج از کشور اشتغال داشته است. این دو مرکز به دلیل مشترک بودن در اهداف، بنابر دستور مقام معظم رهبری به جامعه المصطفی العالمیه تبدیل شدند.
پس از آن مهندس سید مهدی نبی زاده سفیر جمهوری اسلامی ایران سخنانی با اشاره به اینکه روابط بین ایران و هند که از سال‌های قبل از انقلاب شکل گرفته است و بعد از انقلاب اسلامی با شدت بیشتری تداوم یافت و بعد از انقلاب این روابط با افق‌‌های روشن‌تر همراه بود، تصریح کرد: امروز جهان غرب با یک خلأ معنوی روبرو است و فطرت پاک انسانی در حال نابودی است. امروز نگاه دولتمردان هند مثل گذشته که اسلام را متضاد می دانستند نیست، نگاه امروز آنان مثبت شده و نسبت به تشیع دید مثبتی دارند و این برای ما باعث افتخار است، شیعه بنابر گفته یکی از مسئولین عالی رتبه هند، یکی از با ارزش‌ترین مذاهب دنیا است، اگر انقلاب اسلامی ایران نبود، شیعه چگونه می توانست این عزت را بدست آورد و خودش را در جهان نشان دهد.
این دیدار با حضور مهندس سید مهدی نبی زاده سفیر جمهوری اسلامی ایران، دکتر کریم‌نجفی‌رایزن فرهنگی، دکتر مؤمنی رایزن علمی، عباس بصیر کاردار سفارت افغانستان، حجت‌الاسلام مهدوی نماینده جامعه المصطفی العالمیه در هند و جمعی از علما، روحانیون و مدیران مدارس و حوزه های علمیه از سراسر هند برگزار شد.
*****************************************************

اخلاق‌حرفه‌ای و کدهای اخلاقی در گفتگو با دکتر احدفرامرز قراملکی
به گزارش واحد خبر روابط عمومی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه به نقل ازخبرگزاری مهر، دکتر احدفرامرز قراملکی از اساتید گروه فلسفه و کلام دانشکده الهیات دانشگاه تهران است که طی سال‌های فعالیت خود به عنوان عضو هیئت علمی، ضمن تألیف کتاب‌های آموزشی درس منطق و کلام اسلامی، نزدیک به ده سال نیز در حوزه اخلاق کاربردی به فعالیت‌های پژوهشی پرداخته و هم اکنون ضمن معاونت پژوهشی دانشکده الهیات، به عنوان مدیریت گروه اخلاق کاربردی نیز مشغول به کار است.
اخلاق حرفه ای چیزی جز رعایت حق الناس در حرفه نیست:
وی در گفتگو با خبرگزاری مهر، حق الناس را عمده ترین انگیزه خود برای پرداختن به موضوع اخلاق کاربردی و حرفه ای خواند و گفت: من در سال ۷۶ انقلابی علیه خودم کردم و از خود سؤال کردم که تو به دنبال چه هستی؟ حاصل این انقلاب عهدی بود که با خدا بستم و تصمیم گرفتم فعالیت علمی‌ام در حوزه ای باشد که اول مبرم ترین نیاز جامعه از نظر علمی باشد، دوم ظرفیت حوزه و دانشگاه جوابگو نباشد و سوم توانایی آن را داشته باشد.
دکتر قراملکی افزود: در نهایت مبرم‌ترین نیاز جامعه را در اخلاق حرفه ای یافتم و نیاز دوم را در تولید روش‌شناسی مطالعات دینی و نیاز سوم را در احیای میراث منطقی دوره اسلامی دیدم.
اظهار تأسف از به کارگیری ناآگاهانه واژگان:
وی استفاده زیاد از اصطلاحات بدون آگاهی از تعریف دقیق را یکی از مشکلات اخلاقی در کشور دانست و با اشاره به جمله حکیمانه کنفوسیوس که«اگر واژه ها سامان یابند شهر سامان می یابد» تصریح کرد: در اخلاق حرفه ای اصطلاحاتی مثل کد اخلاقی، منشور اخلاقی، مرام‌نامه اخلاقی، سند اخلاقی و... به کار می بریم اما از معنای دقیق آن آگاهی نداریم.
معاون پژوهشی دانشکده الهیات تهران اصطلاح «کد اخلاقی» را ترجمه خواند که این واژه در غرب دو کاربرد به معنای«منشور اخلاقی سازمان» و«عهدنامه اخلاقی صاحبان مشاغل» دارد.
وی در توضیح این مطلب افزود: اخیرا اصطلاح جام‌تری با عنوان« سند اخلاقی» به کار می رود که بنا به تعریف دو ویژگی دارد یکی منشور اخلاقی سازمان و دیگری چند وجهی است. چون سازمان محیط‌های مختلف دارد؛ یعنی مسؤلیت‌های اخلاقی سازمان در قبال عناصر محیط (کارکنان، مشتریان، تأمین کنندگان، رقبا، رسانه های گروهی و...) بیان شده است. رکن دوم این سند، عهدنامه اخلاقی منابع انسانی(مدیران، مهندسان، کارشناسان ، کارگران و...) است؛ در واقع امروز دو معنای کد اخلاقی را در یک بیانیه رسمی جمع می کنند و به این بیانیه «سند اخلاقی» گفته می شود.
کدهای اخلاقی متضمن اصول عام اخلاقی هستند.
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران در خصوص نسبت کدهای اخلاقی با ارزش‌های اخلاقی گفت: اگر ما مسؤلیت‌های اخلاقی سازمان را در مورد تک‌تک اعضای محیط وعهدنامه اخلاقی منابع انسانی را بخواهیم تحلیل کنیم خواهیم دید یک‌سری اصول عام مشترک دارند. مثلاً در همه جای این سند و این کدها می گوییم احترام واجب است؛ احترام به مشتری، کارکنان، رقبا، ذی‌نفعان، یا می گوییم رازداری، امانت‌داری و... اینها یکسری اصول هستند که در همه ابعاد کد اخلاقی، خود را نشان می دهند و به آنها اصول اخلاقی یا ارزش‌های اخلاقی گفته می شود.
دکتر قراملکی به تفاوت بین اصول اخلاقی و کدهای اخلاقی اشاره کرد و گفت: ارزش‌های اخلاقی یک‌سری اصول عام و کلی هستند که به صورت معطوف به موضوع‌های معین در کدهای اخلاقی حضور دارند؛ مثلاً در اصول اخلاقی صداقت، راستگویی، امانت‌داری و...است اما در کدهای اخلاقی این امانت‌داری در قبال کارکنان با امانت‌داری در قبال پیمانکاران تعریف‌های ویژه پیدا می کند.
وی نسبت به استفاده غلط از ارزش‌های کلی به جای کدهای اخلاقی در سازمان‌های مختلف اظهار تأسف کرد و گفت: متأسفانه در کشور ما به غلط بسیاری از سازمان‌ها ارزش‌های اخلاقی را به صورت کلی نوشته و آن را بیانیه کردند و اسم آن را منشور یا کد اخلاقی گذاشته اند.
وی ارزش‌های اخلاقی را متفاوت از کدهای اخلاقی خواند و گفت: کدهای اخلاقی قابل اجرا و سنجش هستند اما اصول اخلاقی نوعی شعارهای کلی و تزئینی هستند. در واقع در سند اخلاقی ابتدا ارزش‌های اخلاقی را در یک صفحه می آوریم آنگاه وارد منشور اخلاقی سازمان و عهدنامه اخلاقی منابع انسانی می شویم.
پست مدرنیزم" گفتمان حاکم بر دنیای کنونی است:
وی در پاسخ به این سؤال که ارزش‌های اخلاقی متکثر هستند یا نسبی، تأکید کرد: برای پاسخ به این سؤال ابتدا باید مقدمه ای را بگویم. از آنجایی که گفتمان حاکم بر دنیای کنونی«پست مدرنیزم» است، مقوم این گفتمان کثرت گرایی است. ما در دنیایی زندگی می کنیم که گلیبالیزیشن یا سیاری شدن رخ داده و مرزها فرو ریخته است. امروز شهروندان به «نت وند» و جهان به صورت خانواده یا دهکده سیاره ای درآمده است و در این شرایط  فرهنگ‌های مختلف به هم نزدیک شده و محیط کسب و کار یک محیط جهانی است که چند اخلاق در آن نمی تواند حاکم شود.
دکتر قراملکی افزود: به نظر می رسد که گفتمان حاکم بر پست مدرنیزم زمینه را برای کثرت گرایی در همه شئون از جمله اخلاق باز کرده اما از آن طرف محیط جهانی در کسب و کار و تعاملات، اخلاق واحدی از ما می طلبد.
بسیاری از هنجارها غیراخلاقی هستند:
وی در ادامه این بحث، رسوم، عادات و هنجارهای هر جامعه را اخلاق ندانست و گفت: با مراجعه به حس عمومی و وجدانی می بینیم بسیاری از هنجارهای اجتماعی ضد اخلاق هستند. مثلاً متأسفانه در کشور ما کم کاری دارد یک هنجار اجتماعی می شود و یا یک بچه بسیار درس خوان را شبیه به یک موجود دیگری می کنیم و کارمندی که از کم کاری خود در محافل خانوادگی با افتخار تعریف می کند، مورد تحسین دیگران قرار می گیرد و یا الگوهای مصرفی که ما هنجار کرده ایم اینها هنجارهای غیراخلاقی هستند.
اخلاق را نمی توان هنجارهای گروه وابسته خواند:
استاد دانشگاه تهران با تأکید بر اینکه اخلاق را نمی توان هنجارهای گروه وابسته خواند، تصریح کرد: این مطلب را استاد شهید مطهری در برخی از آثارشان تأکید کردند و به نظر من سخن هوشمندانه ای است که آداب و رسوم امری است و اخلاق امری دیگر است. به همین دلیل من معتقدم اخلاق حرفه ای غیر از رفتار حرفه ای است. رفتار حرفه ای یعنی رفتار هنجار شده نزد حرفه ای ها اما اخلاق حرفه ای ارزشهای اخلاقی هستند.
وی با بیان اگر اخلاق را پایبندی به حقوق طبیعی انسان‌ها تعریف کنیم، به نحو جهان‌شمول روی درصد بالایی از حقوق آدمیان توافق وجود دارد، به تلاش دانشمندان برای جمع آوری فهرستی از حقوق طبیعی و ارزش‌های انسانی که مورد اجماع بشر است از سال ۱۹۹۱ به بعد اشاره کرد و بیانیه سویدلر، هانس کونگ و بیانیه منشور اخلاق کره زمین را از جمله بیانیه های جدیدی خواند که منتشر شده است.
دکتر قراملکی افزود: این بیانیه ها مدعی هستند که یک‌سری ارزش‌های جهان شمول وجود دارد که ادیان هم بر آن توافق دارند. البته در مورد یکی دو تا عناصر هنوز چالش است و هنوز اجماع وجود ندارد. مثلاً در برخی مواردی که به حقوق زن مربوط است هنوز چالش وجود دارد اما ما نباید این نزاع را آنقدر بزرگ کنیم و بگوییم که در هیچ ارزش اخلاقی توافق جهانی وجود ندارد.
استاد دانشگاه تهران تصریح کرد: انسان تجربه شده تاریخی در یکسری از اصول و ارزش‌های اخلاقی توافق دیدگاه دارد و ادیان نیز این دیگاه را تأیید کرده و اگر اختلاف وجود دارد این اختلاف در تعیین مصداق است.
وی با اشاره به آموزه های اخلاقی در دین اسلام تأکید کرد: اگر ارزش‌های اخلاقی را منبعث از آموزه های اسلامی بدانیم، به دلیل رسالت جهانی اسلام یک مطالعه تطبیقی با اخلاق جهانی داشته باشیم، به این دیدگاه خواهیم رسید که یک وحدتی در مسئله اخلاق وجود دارد که آن کثرت گرایی محض را پس می زند.
ارزش‌های اخلاقی با توجه به تفاوت‌های فرهنگی، در عین کثرت به وحدت می رسند
وی در تبیین فلسفی از متکثر یا نسبی بودن ارزش‌های اخلاقی تصریح کرد: کثرت گرایی پست‌مدرنیستی مبتنی است بر زمینه مند بودن تجارب بشر. از آن‌جا که این‌ها معتقدند که همه تجارب بشر چه معرفتی، عرفانی، اخلاقی ، دینی و... تجارب فردی است و فرد با همه عناصر فرهنگی، تاریخی و تربیتی که دارد در این تجربه دخیل است، بنابراین تجارب متکثر دینی، معرفتی، عرفانی، اخلاقی و... داریم.
استاد الهیات دانشگاه تهران افزود: اما در مقابل این گفتار ما معتقدیم که می توان زمینه مندی را پذیرفت اما در اینکه«من» ها کثیرند، مغالطه وجود دارد چون «من» ها از همه جهات کثیر نیستند بلکه در عین کثرت وحدت دارند. بنابراین تجارب بشر وحدت در کثرت است و عملا هم در اخلاق اینطور است. یعنی آن آداب و رسوم جنبه های کثرتی انسان ها شده و آن ارزش‌های جهان شمول تجارب شخصی ما هستند.
دکتر قراملکی در خصوص تفاوت کدهای اخلاقی حرفه های مختلف تأکید کرد: بی تردید کدهای اخلاقی مبانی مشترک دارند اما چون کدهای اخلاقی معطوف به حرفه هستند و از شرایط اقلیمی و محیطی تعین می پذیرند، می توانند با هم تفاوت‌های جدی داشته باشند. به طور مثال هیچ‌وقت نمی توان کدهای اخلاقی حرفه پزشکی را در قضا و وکالت پیاده کرد و بالعکس.
وی با بیان اینکه حتی در خود یک حرفه نیز کدهای اخلاقی به نسبت محیط و شرایط متفاوت است، افزود: مثلاً در مدیریت صنعتی خودرو سازی که یک حرفه واحدی است کدهای اخلاقی مزدا غیر از کد اخلاقی فورد است. به همین دلیل وقتی شما نمایندگی مزدا دارید نمی توانید کداخلاقی شرکت مزدا را فارسی ترجمه کنید و آن را در ایران کد اخلاقی کنید چون کدهای اخلاقی فرهنگ وابسته می شوند در حالی‌که نیازهای فرهنگی و اقتصاد فرهنگی در تدوین کد بسیار لحاظ شده است.
اخلاق سرلوحه فعالیت اسلام است/ روایات اسلامی متضمن اصول اخلاق حرفه ای هستند
دکتر قراملکی میراث تمدن ایران باستان، دین اسلام و میراث تمدن ایران اسلامی را منابع اصلی کدهای اخلاقی در ایران برشمرد و افزود: تحقیات باستان‌شناسی در ایران نشان می دهد که ایرانیان دغدغه اخلاق حرفه ای داشته اند. در ایران دوره هخامنشی بانک خصوصی وجود داشته که دارای کداخلاقی بوده است. همچنین کد اخلاقی برای استفاده از کارگران وجود داشته و شرایط کار زن را با مرد جدا می کردند و برای زنان مرخصی ویژه بارداری و حقوق ویژه قائل بودند و حتی قبل از دوره هخامنشی، از الواح به جای مانده از شهر سوخته بر می آید که کدهای اخلاقی در کار مورد توجه بود. خصوصاً در دوره های بعد متون اوستایی و پهلوی متضمن دستورالعمل های اخلاقی معطوف به حرفه بودند.
وی دین اسلام را دین تمدن ساز خواند و گفت: بر اساس حدیث نبوی که« انی بعثت لاتمم مکارم الاخلاق» اسلام سرلوحه فعالیت خود را اخلاق بیان می کند. همچنین در نصوص دینی(قرآن و روایت) میراث گرانبهای علمی برای کدهای اخلاقی داریم. مثلاً آیه «ویل للمطففین» می تواند منبعی باشد برای درک اینکه ما به عنوان بنگاه تجاری، کارمند و ... حق کم‌کاری و کم‌فروشی نداریم.
وی با بیان اینکه روایات اسلامی متضمن اصول بسیار فراوان اخلاق حرفه ای هستند، تأکید کرد: همان‌گونه که از این منابع دینی فقه تجارت، فقه سیاست و... در آمد می توان اخلاق تجارت و اخلاق سیاست و... را هم اخذ کرد.
وی با قرائت این بیت از شعر سعدی که «بر سر گنج از گدایی مرد ام     زانکه اندر غفلت و در پرده ام» از بی توجهی به تدوین کدهای اخلاقی با توجه به میراث معنوی و فرهنگی کشور اظهار تأسف کرد و افزود: ما در تمدن ایران اسلامی مسئله ای به نام «حسبه» داشتیم که یکی از وظایف آن نظارت بر عملکرد اخلاقی اصناف و سازمان‌های که خدمات دولتی می دهند، بود. ما «اخلاق بلدیه» و «اخلاق دیوان» داشتیم. از قرن چهارم به بعد در تمدن ایران تمام دیوان ها از جمله دیوان برید، دیوان رسالت و ... برای خود آئین نامه‌ها و کدهای اخلاقی داشتند و اینها می توانند در این زمینه دست ما را بگیرند.
استاد دانشگاه تهران«کدهای جهانی اخلاق» و «کدهای اخلاق حرفه ای در محیط جهانی» را از دیگر منابع تدوین کدهای اخلاقی در کشور خواند.
وی با اشاره به اینکه گاهی در ایران منشور سازمان‌ها، سازگاری درونی ندارند، تأکید کرد: گاهی نبود این کدهای اخلاقی بسیار بهتر از بودنش است چون کد اخلاقی که در درونش ناسازگاری داشته باشد عملا آن سازمان را به تعارض و به بلاتکلیفی می کشاند.
حمایت حقوقی و کیفری قانون از اخلاق:
دکتر قراملکی در ادامه بر نقش حمایتی قانون از اخلاق تأکید کرد و گفت: قانون می تواند از اخلاق حمایت حقوقی و کیفری کند که خوشبختانه این مسئله در قانون مطالبات اسلامی وجود دارد.
وی افزود: گاهی دیده می شود که برخی از بنگاه ها در یک محیط رقابتی راه غیر اخلاقی پیش می‌گیرند و با مالیات گریزی، اجحاف در حق پیمانکار و مصرف کننده و... رشد می کنند اما از طرفی دیگر یک بنگاه اخلاقی که در همان صنعت فعالیت می کند به دلیل بی اخلاقی بودن آن بنگاه قبلی در این رقابت متضرر می شود که برای حل این مشکل قانون می تواند برای شرکت هایی که اخلاقی نیستند ایجاد هزینه کند تا در این رقابت بنگاه های اخلاقی عقب نمانند.
استاد دانشگاه تهران «اخلاقی بودن قانون» را از جمله حمایت‌های قانون از اخلاق برشمرد و گفت: وقتی قانون وضع شد دیگر نمی توانیم بگوییم این اخلاقی است یا نه، چراکه قانون پذیری یک الزام اخلاقی است. قانون گذار می تواند در فرایند قانون‌گذاری ایستگاهی داشته باشد مبنی بر اینکه آیا این قانون عادلانه و اخلاقی است یا نه. علاوه بر این، یکی از وجوه حمایت قانون از اخلاق این است که قانون گذار خود و همه دستگاه ها را ملزم به ممیزی اخلاقی قانون و مقررات کند.
در عرصه سیاست آنچه قدرت می آورد اعتماد عمومی است:
دکتر قراملکی بحث نسبت اخلاق و سیاست را به دلیل کثیر‌الاضلاع بودن، بحثی پیچیده خواند و گفت: امروز در دنیا چون حصرگرایی رخت بر بسته دیگر نمی توان گفت که ما نتیجه گراییم یا تکلیف‌گرا بلکه امروز تکلیف‌گرای نتیجه گرایی است. امروز به این نتیجه رسیده ایم که اخلاق فضیلت و موفقیت می آورد. در عرصه سیاست ظاهر امر این است که هرچه غیر اخلاقی‌تر، موفقت‌تر.  اما مطالعات نشان داده که در عرصه سیاست آنچه قدرت می آورد اعتماد عمومی است؛ آن هم اعتماد اصیل، پایدار فراگیر است که این اعتماد، زایده اخلاقی بودن فعال سیاسی است.
وی اخلاق در فعالیت های حزبی، رقابت سیاسی و اخلاق، اخلاق رفتار سیاسی، اخلاق دیپلماسی را از بحث های مهم در اخلاق و سیاست برشمرد.
تعارضات اخلاقی مشکل‌ترین مسائل اخلاقی است.
وی «تعارضات اخلاقی» را یکی از مباحث مهم اخلاق کاربردی خواند و گفت: تعارضات اخلاقی
در فارسی ترجمه خوبی از اتیکال دایلما(ethical dilemmas) نیست. «دایلما» به معنی دو شاخ  یا دو راهی است که راه سومی نباشد و به هر دو راه نیز نتوان وارد شد.
دکتر قراملکی تعارضات اخلاقی را رایج‌ترین، پر آسیب‌ترین و مشکل‌ترین مسائل اخلاقی خواند و تأکید کرد: ما در اخلاق کاربردی در همه شئون با تعارضات اخلاقی مواجه هستیم. در تعارضات اخلاقی یک شیوه سنتی وجود دارد مبنی بر اینکه این دو راه را ارزیابی کرده و از بین بد و بدتر، بد را انتخاب می کنند. اما امروزه این شیوه نقد می شود چراکه شیوه جدیدی به نام «جستجو از راه‌های سوم» آمده است.
استاد دانشکده الهیات تهران بر یادگیری مهارت‌های منطقی حل مسئله تأکید کرد و گفت: ما وقتی بر سر دو راهی هستیم غالبا دو طرف این تعارض، قضایای کلیه سالبه و موجبه است. دو طرف رابطه تضاد دارند اما ما فکر می کنیم رابطه تناقض دارند یعنی یکی را جزئی و دیگر را کلی می‌گیریم.
وی در تشریح تکنیک حل تعارضات اخلاقی گفت: در تعارضات اخلاقی با نوشتن صورت منطقی هر دو طرف که موجبه کلیه و سالبه کلیه است، خود به خود ذهن راه های سوم را کشف می کند.
وی با بیان اینکه سازمان‌های ما صرف نوشتن کد اخلاقی، اخلاقی نمی شوند، افزود: برای اخلاقی شدن باید مهارت‌های مواجه با تعارضات اخلاقی را به مدیران منتقل کرد و این افزایش مهارت حل تعارضات اخلاقی آموزشهای خاص تخصصی می طلبد.
برنامه های سال ۸۸ گروه اخلاق حرفه ای دانشکده الهیات تهران:
دکتر قراملکی در پایان گفتگو از انتشار مجموعه کتاب‌هایی در اخلاق حرفه ای توسط انتشارات سرآمد خبر داد که جلد اول با عنوان«درآمدی بر اخلاق حرفه ای» در سال ۸۷ منتشر شده است و جلد دوم با عنوان «سازمان های اخلاقی» و جلد سوم نیز با عنوان« مهارت های حل مسائل اخلاقی در سازمان ها» در سال ۸۸ به چاپ خواهد رسید.
وی با اشاره به استقبال خوانندگان از کتاب«اخلاق حرفه ای در تمدن ایران و اسلام» که توسط پژوهشکده مطالعات فرهنگی اجتماعی منتشر شد از انتشار مجموعه ای در اخلاق کاربردی توسط این پژوهشکده خبر داد که بخش مهم این مجموعه«اخلاق سیاست» است که از اساتیدی چون آیت ا... عمید زنجانی نیز مقالاتی به چاپ خواهد رسید.
معاون پژوهشی دانشکده الهیات تهران به برنامه های اجرایی این گروه در سال ۸۷ و ۸۸ اشاره کرد و گفت: علاوه بر تدوین پایان‌نامه هایی در اخلاق حرفه‌ای در رشته‌های مختلف دانشگاهی در سال ۸۷ ، دوره‌های کارشناسی ارشد و دکتری اخلاق حرفه‌ای طراحی و به وزارت علوم فرستاده شده است که امیدواریم بعد از تصویب با هدف تولید علم دوره دکتری را شروع کنیم.
دکتر قراملکی برگزاری همایش‌های علمی از جمله همایش بزرگ« اخلاق حرفه ای در نظام فنی اجرایی کشور»و همایش «از وجدان کاری تا اصلاح الگوی مصرف» و اجرای طرح‌های تحقیقاتی کاربردی از جمله «اخلاق کاربردی در اسلام و ایران»  به همت پژوهشکده مطالعات فرهنگی اجتماعی و همایش«اخلاق بازرسی در مدیریت شهری» به پیشنهاد شهرداری تهران با هدف تولید علم و حل مسائل اخلاقی کاربردی را از برنامه‌های سال ۸۸  گروه اخلاق حرفه ای اعلام کرد و افزود: نتیجه طرح تحقیقاتی که در سال ۸۷ اجرا شد به صورت کتابی با عنوان«اخلاق در سازمان های مردم نهاد(NGO)» در سال ۸۸ منتشر خواهد شد.
 

آخرین ویرایش۰۳ تیر ۱۳۹۴

نظر شما :