ارائه سه مقاله از پژوهشگاه حوزه و دانشگاه در نشست اساتید منتخب جامعه شناسی اسلامی

به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه به نقل از روابط عمومی مجمع عالی علوم انسانی اسلامی، ششمین نشست اساتید منتخب علوم انسانی اسلامی ویژه جامعه شناسی اسلامی با تأکید بر الگوی دینی مواجهه با آسیب‌های اجتماعی و نقد الگوهای غربی، ۱۱ مهر ماه،  در بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی برگزار شد.

در این نشست یک روزه که با حضور جمعی از اساتید علوم اجتماعی و پژوهشگران اجتماعی برگزار شد در بین ۱۲ مقاله و دستاورد پژوهشی ارائه شده  ۳ مقاله از اعضای هیات علمی گروه جامعه شناسی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه  نیز مورد نقد و بررسی قرار گرفت.

بالندگی علم دینی در گرو پیشرفت مباحث روش شناختی است

حجت الاسلام حسین بستان، عضو هیئت‌علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه به ارائه مقاله خود با عنوان «راهبرد استقرائی_قیاسی نظریه سازی دینی در علوم اجتماعی و کاربرد آن در آسیب شناسی اجتماعی» پرداخت.

حجت الاسلام بستان با بیان اینکه بالندگی علم دینی در گرو پیشرفت مباحث روش شناختی است، اظهار داشت: موضوع «راهبرد استقرائی قیاسی نظریه سازی دینی در علوم اجتماعی» موضوعی است که با هدف پیشبرد بحث علم دینی به‌ویژه در زمینه روش شناختی علوم دینی به معرفی روشی تلفیقی با استفاده از ظرفیت‌های اجتهاد و روش‌های علوم اجتماعي در جهت افزایش تعامل آنها در نظریه‌پردازی می‌پردازد.

وی گفت: بر اساس مبانی مطرح شده در این تحقیق براي رسيدن به هدف نظریه‌سازی دینی در علوم اجتماعی، نیازمند مراحل شش‌گانه ای هستیم که عبارت اند از: تدوين پرسش تحقيق، مروري بر ادبيات بحث، جست‌وجو و استخراج گزاره‌های مرتبط با مسئلة تحقيق در متون دینی، گزاره‌پردازي، ساخت مدل نظری انتزاعي و ساخت مدل تجربي انضمامي.

حجت الاسلام بستان در ادامه ضمن توضیح این مراحل شش گانه افزود: در این تحقیق، مسئله بی‌ثباتی خانواده یا طلاق که از مسائل عمده در حوزه آسیب­‌شناسی اجتماعی است به عنوان نمونه انتخاب شده است.

وی در ادامه به اجرای این روش در تحلیل مسأله طلاق پرداخت و گفت: با بررسی مفاهیم، نظریه‌ها و گزاره‌یابی در متون دینی با استخراج بیش از صد عامل تأثیرگذار در بی ثباتی خانواده همچون ویژگی‌های فردی همسران، عوامل ساختاری خانواده و پیش‌زمینه‌های تشکیل خانواده، عوامل اجتماعی و فرهنگی نیز به عنوان عوامل اصلی در ثبات و یا بی‌ثباتی خانواده شناخته می شوند.

راه تبدیل جامعه شناسی انسان محور به جامعه شناسی خدامحور

حجت‌الاسلام دکتر حسین اژدری‌زاده، پژوهشگر گروه جامعه شناسی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه قم، در پنجمین ارائه این نشست، به تبیین «مبانی هستی شناسانه جامعه‌شناسی اسلامی در قرآن و نهج البلاغه» پرداخت.

وی به بررسی نقش مبانی جامعه‌شناسی در تشخیص و درمان آسیب‌های فرهنگی و اجتماعی اشاره نمود و گفت: جامعه‌شناسی اسلامی دارای مبانی ویژه‌ای است که آن را با جامعه‌شناسی غربی متفاوت می‌کند. این تفاوت موجب می‌شود ما در تشخیص مسائل اجتماعی و همچنین درمان مسائل اجتماعی نسبت به رویکرد غربی، متفاوت عمل کنیم. این که چه چیزی را آسیب ببینیم، بستگی به این دارد که رویکرد جامعه‌شناسی ما از منظر اسلام باشد یا از نگاه سکولار.

وی در ادامه با اشاره به تفسیر آیه ۳۰ بقره با مضمون «و اذ قال ربک للملائکه انی جاعل فی‌الارض خلیفه» اظهار کرد: چهار عامل و عنصر خدا، انسان، زمين و پيوند، پايه‌های اصلی تشکيل جامعه انسانی است که از نگاه قرآنی و اسلامی، با محور قرار دادن دو عنصرانسان و پيوند (پیوند با خداوند، زمین و جامعه)، جامعه‌شناسي انسان محور به جامعه‌شناسي خدا محور مبدل مي‌شود.

وی در ادامه بیان کرد: چنین نگاه قرآنی و اسلامی به انسان و جامعه، تغییرات مهمی در مباحث اجتماعی و جامعه ­شناختی، از جمله، در بحث مربوط به شناخت آسیب­های اجتماعی و فرهنگی و درمان آنها ایجاد می­‌کند.

راهكارهایی برای كنترل فساد با تأسی به نهج‌البلاغه

دکتر حفيظ‌ الله فولادی،استاديار گروه جامعه شناسي پژوهشگاه حوزه و دانشگاه درادامه این نشست به ارائه مقاله خود با عنوان «بازتعريفی برنظارت در ابعاد مختلف؛ راهكاری ضروری برای كنترل فساد در جامعه با تأكيد بر نهج‌البلاغه» پرداخت.

وی با تأسی از نهج البلاغه، توجه به نظارت الهی، تعریف سازوکارهای جدید در گزینش مدیران، عملیاتی کردن نظارت بر فعالیت‌‌ها و دارایی های کارگزاران و بازتعریف جایگاه نهادهای نظارتی را به عنوان راه کارهایی برای کنترل فساد، پیشنهاد داد.