سلامت روانی انسان به توحید یافتگی آن بستگی دارد

 1- به نظر شما کتاب اصول درمانگری و مشاوره با رویکرد اسلامی چه ویژگی هایی داشته است که توانسته در یازدهمین جشنواره فارابی صاحب رتبه شود؟
کتاب اصول روان درمانگری و مشاوره با رویکرد اسلامی را باید در نوع خود کتاب منحصر به فردی در زمینه روان شناسی با رویکرد دینی و معنوی دانست. این کتاب قبلا هم به عنوان کتاب سال حوزه و نیز انجمن دین پژوهان کشور جایزه دریافت کرده است از ویژگی‌های این کتاب می توان به موارد زیر اشاره کرد:
-    تبیین تمامی مراحل مداخله روان درمانگری با رویکردی اسلامی
-    طراحی یک نقشه درمان به طور واضح و عملیاتی
-    یکی از ویژگی های منحصر به فرد این کتاب جامعیت در درمانگری از مرحله نظریه تا مرحله فنون درمان باشد. کمتر متنی در این زمینه سراغ داریم که توانسته باشد رابطه بین نظریه، مکانیزم درمان، اصل نظری، اصل عملی و فنون درمان  را به روشنی بیان کند.
-    تمامی اصول اساسی درمان و مشاوره مبتنی بر قرآن کریم و روایات است.
-    برای اولین بار فنون و مداخله های روانشناختی مبتنی بر معنوینت و دین مورد آزمایش قرار گرفته و امکان پذیری تولید علم بر اساس گزاره های قرآنی نشان داده شده است. بخصوص با کتاب «درمان چند بعدی معنویی» که این حلقه را کامل کرده است.
-    این کتاب یافته های درست علمی را رد نکرده و نشان می دهد که آنچه از طریق علم بدون سوگیری به دست می آید منافاتی با داده های وحیانی ندارد و اغلب مؤید آن است. در این کتاب بارها ثابت شده است که گزاره های وحیانی برای کمک به انسانها موضوع مهم و قابل انجام است.
البته این کتاب مانند هر اثر پژوهشی دیگر نیز قابل ارتقا و تکامل است و باید ضعف ها و کمبودهای آن شناسایی و برطرف شود.

2- این کتاب با چه هدف و سیاستی نگاشته شده و به دنبال پاسخگویی به کدام نیاز روانی بشر است؟
 نمی توان انسان تربیت شده با یک نظام اعتقادی توحیدی را با نظام علمی غیرتوحیدی درمان کرد. چون سلامت روانی انسان به توحید یافتگی آن بستگی دارد. حتی خود روانشناسانی که کارشان بالینی و مطالعه و مشاهده رفتار انسان است به وضوح به این مطلب توجه داشته اند و بنده در قالب مقالات مختلف به آنها اشاره کرده‌ام. وقتی بعد معنوی در درمان روانشناختی مورد غفلت قرار می‌گیرد تفرق بر عملیات درمان حاکم می شود چرا که اصالت بعد معنوی اجازه نمی دهد شما به درستی فرد را در مسیر درمان هدایت کنید. منطق تدوین این کتاب این بوده است و به این سؤال پاسخ می دهد که آیا داشتن یک تصویر جامع از انسان نقشه بازگشت او را به مسیر سلامت بهتر می کند؟ و آیا در گزاره های وحیانی چنین نقشه ای قابل احصاء هست؟

3- این کتاب با مشارکت یکی از اساتید برجسته حوزه و دانشگاه نوشته است نحوه همکاری و مشارکت در تالیف کتاب با آیت الله غروی چگونه بوده است؟ یعنی نحوه تقسیم کاری میان شما در نگارش کتاب چطور بوده است؟
حضرت آیت الله غروی یک چهره شناخته شده در روان شناسی  ایران است. وی از اولین کسانی بوده است که با تسلط بر دو حوزه دانشی دین و روان شناسی قلم زده اند. ایشان استاد بنده هستند و در آموزش و به کارگیری علوم دینی در روان شناسی واقعا به من بنده کمک می کنند و بر اساس مسؤولیت پذیری که دارند همه کتاب‌های نوشته شده را مطالعه و راهنمایی های ارزنده خود را بیان می‌کنند. در خصوص این کتاب نیز در تبادل نظر و مباحثه و سپس نگارش باهم همراه بودیم. بدون این همکاری تهیه چنین اثری ناممکن بود. بر خود فرض می دانم از ایشان همواره سپاسگزاری و برای طول و برکت عمرشان دعا کنم.

4- با توجه به اینکه روان شناسی آبشخور و زیرساخت غربی دارد چگونه می توان روان شناسی با رویکرد و ظرفیت اسلامی ایجاد کرد. در کل روان شناسی اسلامی با روان شناسی عمومی  چه تفاوت هایی دارد؟
روان شناسی یک علم است و بخصوص یافته های آن با روش علمی به دست می آید. بنابراین قابلیت اعتماد بالایی دارد و همان طور که ملاحظه می شود روش‌های آن به انسان‌های زیادی در سراسر جهان کمک می‌کند. آنها هم به نوعی روی آیات آفاقی و انفسی، چه بخواهند و چه نخواهند کار می‌کنند و یافته های آنها باطل نیست. در حال حاضر تحول روی آوری به معنویت(حتی در روش سکولاری) در ادبیات روان شناسی غربی هم موج می زند. بدون شک در دهه‌های آینده شاهد بازگشت به فرهنگ توحیدی و رجوع به گزاره های وحیانی خواهیم بود. بنابراین اصل روان شناسی را باید از گزاره های وحیانی جستجو کرد و روان شناس اصلی انسان خداوند است. از این رو ما راه رفته در غرب را کافی نمی دانیم و تفاوت عمده در این است که آنها می خواهند با دید مادی یا طبیعی تغییر غیر مادی و معنوی ایجاد کنند و این کافی نیست، حتی اگر التیام بخش باشد. اگر بخواهیم شفاف تر و درست تر بیان کنیم باید قبول کنیم که برخی از روش های موجود تنها پانسمان تمیز یک زخم است و قابلیت درمان و شفا ندارد.

5- با توجه به اینکه جنابعالی یکی از پیشگامان و موسسان موثر و اصلی مرکز تحقیقات، آموزش و مشاوره خانواده پژوهشگاه بوده اید این مجموعه با چه هدفی تاسیس شده و توقع دارید این موسسه چه تفاوت و تمایزی با دیگر موسسات مشابه داشته باشد؟
این مجموعه از آرزوهای بنده برای تأسیس یک آزمایشگاه تحربی روان شناسی معنوی و الهی  بود. هدف ما از یک سو تربیت نیروی کارآمد برای مداخله های معنوی و توحیدی بود و از سوی دیگر آزمایش دقیق گزاره های وحیانی با روش دقیق علمی بود که بتواند در تراز جهانی قابل عرضه و رقابت باشد. البته بنا به دلایلی از جمله محدودیتهای مالی و امکانات براساس توقع و پیش بینی که دارم پیش نرفته است اما شاید اشکال کار به قصور بنده هم مربوط است.

6- جناب آقای دکتر! بسیاری از افراد به این نتیجه مهم رسیده اند که در ایام شیوع ویروس کرونا، دست یابی به سبک مطلوب زندگی به وضوح احساس می شود اما با توجه به اینکه بسیاری از مفاهیم روان شناسی در میان مردم فرهنگ سازی نشده است جنابعالی به عنوان یک کارشناس زبده چه پیشنهادی برای توسعه و ترویج مفاهیم عمیق روان شناسی میان مردم در این ایام بحرانی دارید؟
بنده در ایام اوج گیری بیماری واگیر کرونا زمان زیادی را برای طراحی مدل معنوی مداخله در بحران کرونا صرف کردم. بیش از 30 کارشناس خبره در این زمینه آموزش دادم که در حال خدمت هستند و یک مقاله علمی پژوهشی در یکی از مجلات معتبر (روان شناسی بالینی و شخصیت) در زمینه اثر درمان معنوی در تحمل استرس در این ایام و آموزش پروتکل های مداخله ای متخصصان، منتشر شد.

7- اگر نکته دیگری باقی مانده است بفرمایید؟
نه عرضی نیست، سپاسگزارم