آیت‌الله مصباح مواجهه منطقی با علوم انسانی غرب داشت.

آیت‌الله سیدمحمد غروی، عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 16 دی ماه در مراسم بزرگداشت آیت‌الله مصباح یزدی که در پژوهشگاه حوزه و دانشگاه برگزار شد با اشاره به روایتی از اما صادق(ع) در ذیل آیه شریفه« إِنَّمَا یَخْشَى اللَّهَ مِنْ عِبَادِهِ الْعُلَمَاءُ»، گفت: امام(ع) در این روایت فرمودند مراد از عالمانی که در این آیه به آنها اشاره شده است کسانی هستند که فعل و رفتارشان قول آنها را تایید می‌کند و کسی که فعلش، قولش را تصدیق نکند عالم نیست؛ بنابراین تمجیدی که در روایات از عالم شده ناظر به عالمی است که با علمش زندگی می‌کند.

وی افزود: در روایتی از پیامبر هم نقل شده که فرمودند، حواریون به عیسی گفتند که ای عیسی ما با چه کسانی نشست و برخاست کنیم و ایشان فرمود با کسی که دیدن او شما را به یاد خدا بیندازد، منطق و گفتارش علم شما را زیاد و عمل او هم شما را به آخرت ترغیب کند.

مدیر گروه روانشناسی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه افزود: به نظر بنده مهمترین ویژگی آقای مصباح تطابق با همین روایات بود؛ او مخلص و اهل عمل بود؛ امام علی(ع) فرمودند که من در گذشته برادری داشتم که آن چه او را در نزد من بزرگ کرد این بود که دنیا در پیش چشمش کوچک بود و آقای مصباح واقعا این طور بود و این محور فعالیت‌های علمی ایشان هم شد.

استاد حوزه علمیه با بیان اینکه آقای مصباح اساتید خوبی در فقه و اصول و ... مانند آیت‌الله بروجردی و بهجت و امام داشت، افزود: او فرد ممتازی در میان افاضل حوزه بود و در عرصه فلسفه و اخلاق هم با داشتن استادانی مانند علامه طباطبایی رشد خوبی پیدا کرد ولی با این وجود تشخیص داد که با مسائل اعتقادی و معرفتی و کلامی می‌تواند شاگردپروری کند و فلسفه را هم در این راستا دنبال کرد و بر آن متمرکز شد لذا هیچ وقت درس فقه و اصول نداشت و تشخیصش این بود که باید وارد معرفت‌بخشی به جوانان شود.

وی افزود: سلامت فکری و بنیه علمی قوی وی سبب شد تا آنچه ارائه کرد از سلامت برخوردار بود؛ ما با اساتید بزرگ حوزه مواجه بوده‌ایم که نقش مهمی در تفسیر و ترویج قرآن داشتند ولی سالمترین تفکر معرفتی اسلام را در ایشان دیدم و مطالبشان آغشته بر مباحث نادرست نبود بلکه افکارش متکی بر قرآن و روایات درست اهل بیت(ع) و عقل بود.

عضو هیات امنای پژوهشگاه حوزه و دانشگاه اضافه کرد: ایشان نسبت به پژوهشگاه حوزه و دانشگاه هم جایگاه پدری داشتند، وقتی بین اعضای انقلاب فرهنگی در عرصه علوم انسانی اختلاف شد خدمت امام رسیدند و امام هم به جامعه مدرسین ارجاع دادند و با واگذاری کار به آقای مصباح، این مسئله در مؤسسه در راه حق شروع شد و پژوهشگاه حوزه و دانشگاه هم تداوم آن مسیر است.

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم اظهار کرد: ایشان برای بیش از 120 استاد که بعضا از اساتید برجسته بودند نزدیک به 100 درس در عرصه انسان‌شناسی و ... تدریس کرد و به خاطر لطافت طبع و منش ایشان دیگران جذب روحیات و عواطف وی می‌شدند و حقیقتا تاثیرگذار هم بود. در آن دوره برخی تلاش کردند تا عده‌ای از این اساتید مانند آقای کاردان را کنار بگذارند ولی آقای مصباح از آنها دفاع کرد و ایشان(کاردان) هم تا آخر عمرش در خدمت نظام بود.

آیت الله غروی، بیان کرد: ایشان نظر متعادلی درباره علوم انسانی داشت و معتقد بود که علوم انسانی غرب مطالب خوب و نادرستی دارد که باید از مطالب خوب آن استفاده کنیم و مطالب نادرست را کنار بگذاریم؛ تفکر وی این نبود که باید علوم انسانی غرب را به کلی بشوییم و کنار بگذاریم. نه برخور حذفی داشت و نه در برابر آن منفعل و تسلیم بود بلکه مواجهه منطقی و عقلانی داشت.