بایسته‌های رفتار مصرفی در وضعیت جنگ تمدنی فعلی میان اسلام و غرب

بایسته‌های رفتار مصرفی در وضعیت جنگ تمدنی فعلی میان اسلام و غرب

نوشتاری از دکتر سیدرضا حسینی دانشیار گروه اقتصاد پژوهشگاه حوزه و دانشگاه

رعایت الگوی مصرف مطلوب امروزه نه فقط یک ارزش رفتاری بلکه یک ابزاری کارآمد برای پیروزی جبهه مقاومت و پیشبرد اهداف تمدنی انقلاب اسلامی است. الگوی مصرف در تمدن اسلامی فقط یک رفتار اقتصادی صرف نیست، بلکه یک عنصر تمدنی است که اگر با الگوی صحیح اقتصادی و مصرفی همراه شود، میتواند در برابر تهاجم تمدنی غرب مقاومت کند.

مصرف خانواده‌ها، نوع خوراک، پوشاک، تفریح، خرید و سبک زندگی روزمره‌شان، یا خاکریز تمدن اسلامی است، یا منفذ نفوذ تمدن دشمن . اهم نکات بایسته در این زمینه به شرح ذیل است:
1- داشتن نگاه تمدنی در تمامی مراحل الگوی مصرف از اهداف و مبانی ارزشی گرفته، تا کمیت و کیفیت کالاهای مصرفی در مصرف فردی و جمعی(مانند برگزاری مراسمات عروسی، ولیمه حج، اطعام در مناسبت های مذهبی و...). مصرف تمدنی صرفا تابع قدرت خرید، تمایل و قیمت نیست بلکه باید تعالی‌بخش، عقلانی، مواسات‌گرا، استقلال‌آفرین، عزّت‌بخش، اخلاق‌مدار و کرامت‌محور باشد.

2- پرهیز از خرید و مصرف کالای خارجی تا آنجا که جایگزین داخلی آن امکان داشته باشد. وابستگی به مصرف کالای وارداتی در نهایت می‌تواند به وابستگی سیاسی منجر شود. 

3- عدم ذخیره‌سازی کالاهای اساسی به مقدار بیش از نیاز و توکل به خداوند در شرایط سختی و همزیستی مومنانه برای عبور از شرایط سخت. امام صادق (ع) در زمان قحطی و خشکسالی به مباشر خود فرمودند که گندم‌های موجود در خانه را بفروشد و غذای خود و خانواده‌اش را به صورت روزانه از بازار تهیه کند.( بحار الانوار، ج 11، ص 121) این عمل امام صادق (ع) یک درس اخلاقی و اقتصادی برای مردم ما در شرایط فعلی است.

4-  رعایت قناعت و اکتفا به حداقل‌ها در مصرف و پرهیز جدی از پرمصرفی و اسراف در مصرف همه کالاها و خدمات از جمله آب، برق، بنزین، خوراک، پوشاک و غیره. در مقابل، به موازات کاهش مصرف، باید کفه پس‌انداز در تخصیص درآمد خانواده سنگین‌تر شود و وجوه پس‌انداز شده بدون معطلی به سرمایه‌گذاری های مولد تخصیص یابد تا پایه‌های تولید ملی تقویت شود.

5- پرهیز از جایگزینی کالای در دست استفاده به کالای نو تا جای ممکن. امام صادق ‏علیه السلام در پاسخ به عده‌ای که در باره علت پوشیدن لباسهای وصله‌دار از ایشان سوال کرده بودند، فرمود: «لا جدید لمن لا خَلَق له» (دعائم‏الاسلام/2/158). یعنی تا جایی که لباسهای فعلی به صورت کامل کهنه و غیرقابل استفاده نشده‌اند نباید به سراغ لباسهای نو رفت.

6- رعایت اصل ساده زیستی و پرهیز از تنعّم و خوشگذارنی. داشتن روحیه اشرافیت و لوکس‌گرایی مخالف روحیه انقلابی و جهادی است به همین جهت آیات قرآنی طبقه مترفین را نکوهش می کند. وَ ما أَرْسَلْنا فِی قَرْیَةٍ مِنْ نَذِیرٍ إِلاّ قالَ مُتْرَفُوها إِنّا بِما أُرْسِلْتُمْ بِهِ کافِرُونَ  ﴿سبإ، 34﴾ در هیچ شهری هیچ بیم‌دهنده‌ای نفرستادیم مگر آنکه خوش‌گذرانانِ مغرور و سرمستِ آنان گفتند: ما به آنچه شما را به آن فرستاده‌اند، کافریم!

7- رعایت اصل مواسات در مصرف با در نظر گرفتن نیازهای نیازمندان و شریک کردن آنها در استفاده از امکانات در اختیار. وَ اَللّهُ فَضَّلَ بَعْضَکُمْ عَلى بَعْضٍ فِی اَلرِّزْقِ فَمَا اَلَّذِینَ فُضِّلُوا بِرَادِّی رِزْقِهِمْ عَلى ما مَلَکَتْ أَیْمانُهُمْ فَهُمْ فِیهِ سَواءٌ أَ فَبِنِعْمَةِ اَللّهِ یَجْحَدُونَ  ﴿النحل‏، 71﴾ خدا برخی از شما را در رزق و روزی بر برخی فزونی داده است؛ پس آنانکه فزونی یافته‌اند، حاضر نیستند از روزی خود [به صورتی قابل توجه و به اندازه لازم] به زیردستان خود بپردازند که در بهره‌وری از رزق و روزی باهم برابر باشند؛ پس آیا [با این تبعیض ظالمانه ای که به زیردستان خود روا می  دارند] نعمت خدا را [که عطای اوست و خود اختیار و استقلالی در تأمینش ندارند] منکرند؟!

8- تحریم کالاهای مرتبط با رژیم صهیونیستی و برندهای تحت مالکیت یا حمایت لابی صهیونیسم (مانند کوکاکولا، مکدونالد، HP ، نستله و...)

9- توجه به بار فرهنگی و معنایی کالاهای مصرفی مانند طرحها و نوشته‌های روی لباس، مصرف خوراکیهای غربی و.. (به عنوان مثال چفیه فلسطینی نماد مقاومت است و کراوات نماد فرهنگ غربی است)

10- توجه به بٌعد امنیتی مصرف کالاهای تکنولوژیک مانند وسایل ارتباطی حاوی شنود و جاسوسی و یا مصرف خوراکیهای مشکوک به جنگ بیولوژیک و ....

11- اصلاح الگوی تبلیغات بازرگانی در جهت نهادینه کردن الگوی مصرف تمدنی.