بررسی کتاب «تحول گفتمان در گزارش واقعه کربلا»

به گزارش خبرگزاری ایسنا-قم کتاب «تحول گفتمان در گزارش واقعه کربلا» به نوع گفتمان و گزارش شیعیان از واقعه کربلا اشاره می‌کند و رویکردهای اعتقادی و عاطفی شیعیان، تأثیر اعتقاد به قدسی بودن اهل بیت (ع) و نیز رشد و گسترش اعتقادات صوفیانه در ارائه گفتمان و گزارش تاریخی از کربلا را مورد بررسی قرار می‌دهد.

در میان وقایع تاریخی، کمتر واقعه‌ای را می‎توان یافت که از تأثیرگذاری عمیق و پایداری چون واقعه کربلا، بر نسل‎های متوالی برخوردار باشد. چنین تأثیرگذاری در بارزترین پیامد، باعث جریان‎های اجتماعی همه جانبه ای شده که در ابعاد گوناگون سیاسی، فرهنگی، فکری و ... متبلور شده است لذا این وقایع را باید دارای ماهیتی فراتاریخی دانست.
به همین خاطر گزارش‌های نگاشته شده فراوانی در خصوص واقعه عاشورا در قالب‌های مختلفی مانند کتاب‌های تاریخ و سیره، کتاب‌های رجالی، حدیثی و کتاب‌های فضایل و مناقب به زبان فارسی و عربی از سوی مؤلفان شیعی و سنی به رشته تحریر درآمده و هرکسی از منظر خود به واقعه‌ عاشورا نگریسته‌ و درباره‌اش نوشته است.
در فاصله زمانی قرن چهارم تا دهم ه‍. ق، در منطقه وسیعی که به عنوان جغرافیای فرهنگی ایران شناخته شده و مهم‌ترین شاخصه آن، رواج زبان فارسی بوده نیز نگاشته‌ها و سروده‌های فراوانی درباره واقعه کربلا پدیدار شد که هر یک به گونه‌ای، به ثبت یا انعکاس رویداد مذکور پرداخته بودند.
این تنوع منظرها و زاویه‌دیدها، تکثر گفتمانی را پدید آورده است؛ از گفتمان تاریخی که عاشورا را مانند یک رخداد تاریخی نظیر دیگر رخدادها بررسی و تحلیل می‌کند و برای چرایی‌ وقوعش در اسناد و روایات تاریخی دنبال دلیل می‌گردد تا گفتمان عرفانی که اساساً عاشورا را فرا مادی و غیر تاریخی می‌داند تا گفتمان ماورایی که عاشورا را رخدادی استثنایی و غیر بشری وصف می‌کند که وقوعش مسبب مجموعه وقایعی غیرطبیعی شد که نظم و طبیعت عالم را به هم ریخت و تا گفتمان سیاسی که متأخر است و حرکت امام را اساساً یک کنش انقلابی باهدف تشکیل حکومت می‌داند.
کتاب «تحول گفتمان در گزارش واقعه کربلا» نوشته رقیه میر ابوالقاسمی، تصویری دقیق و شفاف از ظهور، حیات و تحول این گفتمان‌ها از آغاز تا پایان قرن دهم در آثار فارسی ارائه می‌دهد و به مرور بر شاخص‌ها و معیارهای ارائه گزارش تاریخی از واقعه عاشورا و تحولات صورت گرفته در این زمینه در طول ادوار تاریخی می‌پردازد.
در این کتاب سعی شده است گفتمان‌های مختلف از واقعه کربلا از دیدگاه افراد، گروه‌ها و شخصیت‌های مختلف همراه با گرایش‌های مختلف فکری و اعتقادی، مورد بحث و بررسی تاریخی قرار بگیرد و گفتمان‌های تاریخی، عرفانی، عاطفی و ماورایی از این جریان توصیف گردد.