همبستگی اجتماعی در شرایط بحران: فرصتی برای تجلی ارزش‌های اسلامی

    همبستگی اجتماعی در شرایط بحران: فرصتی برای تجلی ارزش‌های اسلامی      

نوشتاری از مصطفی کاظمی نجف آبادی دانشیار گروه اقتصاد پژوهشگاه حوزه و دانشگاه 

در شرایطی که جنگ و بحران، زندگی هموطنان ما را تحت تأثیر قرار داده است، آنچه می‌تواند جامعه را استوار و امیدوار نگه دارد، انسجام اجتماعی، همدلی و عمل به فرامین اسلامی است. آموزه‌های دینی و اخلاقی ما همواره بر همیاری، تعاون و دیگرخواهی تأکید داشته‌اند، و امروز بیش از هر زمان دیگری، نیازمند تجلی این ارزش‌ها هستیم.  

۱. همبستگی؛ رمز پایداری جامعه      
قال رسول اللّه صلى الله علیه و آله: مَثَلُ المُؤمِنینَ فی تَوادِّهِمْ وَ تَعاطُفِهِمْ وَ تَراحُمِهِمْ مَثَلُ الجَسدِ؛ إذا اشتکى مِنهُ عُضوٌ تَداعى سائرُ الجَسَدِ بالسَّهَرِ و الحُمّى.
 پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: مؤمنان در دوستى، عطوفت و مهر ورزى نسبت به هم چونان یک پیکرند؛ که هرگاه عضوى از آن به درد آید، دیگر اعضا را بى خوابى و تب فرا مى گیرد.(مسند ابن حنبل: 6 / 379 / 18408)
وظیفه‌ی همگانی ماست که با همدلی، کمک‌های مادی و معنوی و حمایت از اقشار ضعیف، این پیوند انسانی و اسلامی را تقویت کنیم.  

۲. تعاون و همیاری؛ دستور قرآن و سنت      
خداوند در قرآن می‌فرماید: «وَ تَعَاوَنُوا عَلَى الْبِرِّ وَ التَّقْوَى وَ لَا تَعَاوَنُوا عَلَى الْإِثْمِ وَ الْعُدْوَانِ»   (سوره مائده، آیه ۲)  
    همکاری در کارهای نیک و تقوا ، تنها یک توصیه اخلاقی نیست، بلکه فریضه‌ای الهی است. کمک به نیازمندان، حمایت از خانواده‌های آسیب‌دیده و مشارکت در برنامه‌های امدادرسانی، مصداق بارز این آیه است.  

۳. نقش هر فرد در محرومیت‌زدایی      
همه ما — بسته به توانایی‌هایمان — می‌توانیم سهمی در کاهش آلام جامعه داشته باشیم:  
-     کمک‌های مادی: حتی کمک‌های کوچک مالی یا کالایی می‌تواند زندگی یک خانواده را نجات دهد.  
-     حمایت روانی: گاهی یک گفتگوی دلسوزانه، بزرگترین کمک است.  
-     نشر امید و آرامش: پرهیز از شایعات و تقویت روحیه جمعی، جامعه را در برابر فشارهای روانی مقاوم می‌کند.  

۴. الگوگیری از سیره اهل‌بیت (ع) در بحران‌ها      
در تاریخ اسلام، ائمه هدی (علیهم السلام) همواره پیشگام کمک به محرومان و ستمدیدگان بودند. امام علی (علیه السلام) در شب‌های تاریک مدینه، به نیازمندان غذا می‌رساندند و حضرت زینب (سلام الله علیها) در سخت‌ترین شرایط کربلا، اسوه صبر و مقاومت بودند. امروز نیز ما باید با اقتدا به این الگوها، مسئولیت اجتماعی خود را به بهترین شکل انجام دهیم.  

۵. دعوت به اقدام عملی      
بیایید در این شرایط حساس، دست‌در‌دست هم، جامعه‌ای متحد و مقاوم بسازیم. هرکس به اندازه توان خود گامی بردارد 

    به یاد داشته باشیم:  «جامعه‌ای که در بحران‌ها متحد شود، نه تنها از آزمون سربلند بیرون می‌آید، بلکه قوی‌تر از گذشته قد علم می‌کند.»    

مصطفی کاظمی نجف آبادی دانشیار گروه اقتصاد پژوهشگاه حوزه و دانشگاه