استنباط به‌ ضوابط اصولی وابسته است مکتب اخباری تنها ضوابط نقلی را و مکتب اصولی  ضوابط اعم از عقلائی، عقلی و نقلی را معتبر می‌داند در این نوشتار دو مکتب اخباری و اصولی چه از جنبه مسائل چه از دیگر جنبه‌ها تبیین شده آنگاه آسیب‌های آن دو استقصا و سر انجام مهم‌ترین ویژگی‌های مکتب اصولی مطلوب بررسی شده که عبارتند از : پالایش علم اصول از مباحث غیر اصولی و غیرکاربردی؛ توجه به ضوابط اصولی جدید متناسب با مقتضیات زمان، تفکیک میان ضوابط عبادات و غیر عبادات؛ توجه به همه منابع قابل استفاده در علم اصول وتقدم منابع عقلی و عقلایی بر منابع نقلی، غلبه دادن رویکرد عقلائی  بر رویکرد تعبدی، داشتن روشی فرامذهبی و فرادینی همراه با استفاده از ظرفیت‌های علوم تأثیرگذار بر اصول نظیر علم کلام و تنظیم ساختار علم اصول متناسب با مراحل مطلوب اجتهاد.