درمان چندبعدی معنوی: یک رویکرد خداسو برای مشاوره و روان درمانگری منتشر می شود

به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، کتاب «درمان چندبعدي معنوی: یک رویکرد خداسو برای مشاوره و روان درمانگری (فنون و برنامه ها)» که مراحل پایانی آماده سازی و چاپ را می گذراند به زودی روانه بازار نشر می شود. این کتاب حاصل تلاش علمی دکتر مسعود جان بزرگی در گروه خانواده پژوهشگاه حوزه و دانشگاه است.

توجه به بعد معنوی انسان و اصیل دانستن آن برای شناخت انسان دیدگاهی است که این کتاب بر اساس آن شکل گرفته است. دیدن عقل به عنوان هسته اصلی روان انسان و گسترش حوزه ادراکی انسان از خود و هستی به مبدأ و معاد هستی با نگاهی توحیدی محوری ترین اصل درمان چند بعدی معنوی است و همین اصل آن را از معنویت های سکولار و همچنین از روانشناسی مادی نگر و پوزیتویستی مجزا می کند.

از ویژگیهای منحصر به فرد درمان چند بعدی معنوی یا رواندرمانگری خداسو این است که درمانگر بر اساس سطح تحول روانی معنوی فرد مداخلات خود را آغاز می کند. توجه به سطح تحول روانی معنوی باعث می شود که درمانگری به تحلیل موانعی که انسان را از حالت تعادل خارج کرده است بپردازد و این موضوع وی را به سطحی از تعادل برای درمان آماده می کند. این موضوع باعث شده است که درمان چند بعدی معنوی از دو سطح تحلیلی و غیر مستقیم و سطح درمان مستقیم و کوتاه مدت یا میان مدت برخوردار شود. در این درمان اعتقاد بر این است که تعادل جویی برای انسان سالم کافی نیست بلکه باید سطح تعالی جویی او را نیز فعال کرد. در تمام طول درمان دو وجه تعادل جویی و تعالی جویی در مدنظر قرار می گیرد.

تشخیص روانی معنوی و تبیین آسیبهای روانشناختی بر اساس الگوی معنوی خداسو بر گرفته از کتاب مقدس قرآن کریم جالب توجه است. روانشناسی قرآن کریم در تبیین الگوهای آسیب زای روانشناختی از برترین تبیین ها است. به خوبی درمی یابیم که چگونه فرد ازمسیر سلامت روانی معنوی خارج می شود و را بازگشت چگونه برنامه ریزی می شود. وجود خداوند به عنوان یک  منبع نور و عقل و نیز به عنوان نور درونیِ مخلوق او فضای درمانی را از رنگ و بوی متفاوتی برخوردار می کند. برای گسترش تجربه معنوی در این کتاب تمامی کاربرگهایی که به وسیله آنها فرد تغییرات و سلامت خود را با فنون معنوی به دست می آورد در اختیار قرار گرفته است و چگونگی استفاده از آیات و روایات به وضوح توضیح داده شده است. ابزارهای مختلفی که به وسیله آنها ابعاد معنوی فرد سنجیده می شوند، و نحوه نمره گذاری آنها در پیوست کتاب آمده است. درمان چند بعدی معنوی از پشتوانه پژوهشی مناسبی برخوردار است و سالها برای طراحی آن وقت و تلاش  بالینی صرف شده است که مجموعه این تلاشها در فصل سوم کتاب منعکس شده است. تا کنون چندین پژوهش در حد رساله دکتری بر اساس این روش به ثمر رسیده است که بیانگر قابلیت اجرای آن توسط افراد و متخصصان مختلف است. 

کتاب درمان چند بعدی معنوی: یک رویکرد خداسو از یازده فصل تشکیل شده است. ابتدا در فصل اول مفاهیم کلی توضیح داده شده است. فصل دوم به نظریه درمان چند بعدی معنوی پرداخته و فصل سوم موضوعات روش شناسی و اعتبار پرتکل درمان مورد بررسی قرار گرفته و بر اساس الگوهای بین المللی توضیح داده شده است. در این فصل برنامه کلی درمان بر اساس جلسه از ابتدا تا انتها معرفی شده است. فصل چهارم به ارزیابی و آسیب شناسی روانی معنوی می پردازد. در این فصل از دیدگاه منابع اسلامی منطق آسیب شناسی روانی مورد بررسی قرار گرفته است. فصل پنجم  به نحوۀ آماده سازی مراجعان و فرمول بندی درمان می پردازد. فصل ششم راهنمای درمان غیر مستقیم یا تحلیلی است که برای مراجعانی قابل استفاده است که به دلیل آسیب دیدگی روانی شدید نمی توانند از درمان مستقیم معنوی استفاده کنند. انها باید با درمانهای غیر مستقیم به حدی از تسویه روانی برسند تا بتوان با کمک عقل طبیعی به بازسازی ادراکی زندگی پرداخت. فصل هفتم به فعال سازی عقل طبیعی یا نظام تشخیصگر درونی می پردازد. در این فصل مهمترین مکانیزمهای درمان به کار گرفته می شود و فرد بخصوص متوجه مسؤولیت شخصی خود در انتخاب مسیر زندگی می شود. در فصل هشتم مبدأ ادراک شده مورد بررسی قرار گرفته و مشکل فرد با توجه به اعتقاد او به مبدأ مورد بررسی قرار گرفته و پس از ایجاد بازخورد توحیدی و پنداره زدایی از مبدأ مشکل تو مجددا موردوارسی قرار می گیرد. در فصل نهم با توجه به بازسازی مفاهیم در مراحل قبل به بازسازی هویت معنوی می پردازد. شکل گیری هویت معنوی در این مرحله زمینه را برای تولید عمل معنوی در مرحله بعد فراهم می کند. این موضوع در فصل دهم پیگیری می شود. فصل دهم به نجات عمل معنوی و تنظیم رغبتها با توجه به عقل خداسو می پردازد. عمل معنادارِ هیجان انگیز باارزش و هدفمند در این مرحله سبب ایجاد نیروی تعالی جویی در فرد می شود. تنظیم رابطه با دنیا و دیگران بسیاری از مشکلات روانشناختی فرد را تعدیل می کند. در فصل بعدی(یازدهم) فرد به پنداره زدایی از آخرت و مرگ پرداخته و فرض اساسی درمان چند بعدی معنوی این است که پنداره زدایی از این دو تعدیل پایار سبک زندگی را به دنبال دارد.

پیوست های کتاب به استفاده کنندگان این فرصت را می دهد که از ابزارهای معتبر معنوی برای ارزیابی و ارزشیابی درمان استفاده کند.

این کتاب برای دوره های تکمیلی فوق لیسانس و دکتری روانشناسی بالینی، مشاوره، روان پزشکی و همه دوره هایی که به نوعی در حوزه یاریگری قرار دارند، مناسب است.