وحدت حوزه و دانشگاه نیازمند خروج از علم مدرنیته است

به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، محمدمهدی طهرانچی، رییس دانشگاه آزاد اسلامی در مراسم گرامیداشت روز وحدت حوزه و دانشگاه با محوریت «علم، حکمرانی و تمدن اسلامی» که امروز ۲۷ آذرماه در پژوهشگاه حوزه و دانشگاه برگزار شد، گفت: بردن صرف فیزیک و زیست‌شناسی به حوزه علمیه راهگشای وحدت نیست و اگر مبانی یک علم را با مبانی دیگر جمع کنیم لزوما در جمع پذیری ممکن است شاهد نتیجه مطلوب باشیم؛ غرب با «زیر ساخت و سیاست» و جمع این دو توانسته جبهه‌های علم و فناوری را فتح کند.

وی ادامه داد: ما نسبت به تکنولوژی بیگانه‌ایم چرا که اختراع را هنوز ثبت ایده می‌دانیم، زیر ساخت حوزه و دانشگاه هر کدام مبانی و سیاست خاص خود را دارند و اگر این دو را در هم آمیخته کنیم به تمدن نوین می‌رسیم اما وحدت این دو نیازمند تبادل اندیشه است.

رییس دانشگاه آزاد اسلامی با اشاره به اینکه حکمرانی علم در صحنه سیاسی مورد توجه جدی غربی‌ها است، افزود:  حکمرانان علم سیاست گذاران هستند و با کنشگران علم تفاوت‌هایی دارند که در جای خودش قابل تأمل است، سیاست‌گذاران علم از تجربه پژوهشی و روشمندی کمتری برخوردار هستند و حکمرانی بر این پایه را نمی توان یک علم کامل دانست و اثبات درستی و یا نادرستی آن زیر سؤال است.

طهرانچی بیان کرد: حکمرانی علم غرب به این رسیده که سلاح هسته‌ای بیولوژیک و حتی کرونا را پدید آورد؛ غربی که می‌گفت علم را دموکراتیک پیش می‌برد یکباره با چالشی مواجه شد و اتفاقاتی که این روز‌ها در غزه افتاد، کنش زیادی به همراه داشت که نتیجه‌اش محاکمه ۳ رییس دانشگاه برتر آن‌ها شد.

وی اضافه کرد: امروزه شاهد تنش‌های ذاتی بین سیاست‌گذاران و جریان دانشی در غرب هستیم و نشان از این دارد که نظام غرب در حکمرانی علمی دچار خدشه جدی شده و این از ویژگی‌های فروپاشی تمدن غرب است؛ درخصوص وحدت حوزه و دانشگاه باید جدی‌تر و مبانی‌تر صحبت کنیم و برنامه داشته باشیم.این امر امکان‌پذیر نیست که علم دانشگاه وارد حوزه شود و بر عکس، بلکه باید کانون‌هایی ایجاد شود که در راستای وحدت و حوزه و دانشگاه کمک کنند.

حکمرانی علم و فناوری حفظ بشریت باشد
رییس دانشگاه آزاد اسلامی با اشاره به اینکه رابطه حکمرانی و علم در اسلام براساس «لیقوم الناس بالقسط» است، تصریح کرد: رسالت پیامبران، تشکیل حاکمیت و شناخت پدیده‌هایی طبیعی مثل مغناطیس، نتیجه‌اش باید «منافع للناس» باشد و در فناوری نیز باید منافع مردم مورد توجه باشد؛ حکمرانی علم و فناوری باید حفظ بشریت باشد و از آن طرف حکمت می‌تواند جهت حکمرانی علم را مشخص کند، در واقع حکمت مایه حکمرانی علم اسلامی است.

طهرانچی با اشاره به اینکه پدیده‌های طبیعی می‌تواند روشن کننده پدیده‌های انسانی و ماهیت امر ملکی ملکوتی باشد، گفت: در طبیعت شاکله تعیین‌کننده رفتار است، ما دو ساختار حوزه و دانشگاه را داریم که شاکله متفاوت دارند و می‌خواهیم به هم نزدیک شوند؛ باید بدانیم نهاد دانشگاه برآمده از مدرنیته با حوزه علمیه که برآمده از سنت است با هم متفاوت هستند و در رفتار تبعی صرف این وحدت شکل نمی‌گیرد. اگر دانشگاه بخواهد نهاد برآمده از مدرنیته باشد و به اصول مدرنیته پایبند باشد شاهد وحدت نیستیم؛ باید دانشگاه از رفتار تبعی خارج شود تا وحدت محقق شود.

خروج از رفتار تبعی و نظام سلطه؛ محقق شدن وحدت حوزه و دانشگاه
وی ادامه داد: اگر حکمرانی ما مسیر خروج از نظام سلطه را شکل دهد می‌توانیم به مسیر نوینی برسیم که به تمدن منجر شود، اگر علمی در دانشگاه‌ها باشد که آیات الهی را قطع کند، سبب این می‌شود که افرادی معتقد شوند سما و ارض و بین آن‌ها باطل آفریده شده و در این‌صورت دچار کفر می‌شوند و از آن طرف افرادی را داریم که در ظاهر نگاه‌شان کفر است و در دل نگاهش ایمان است، یعنی انسانی دوگانه به وجود می‌آید که استاد در تدریس فیزیک با ربوبیت کار ندارد، اما هنگام اذان نماز می‌خواند و این نگاه باید اصلاح شود و به سنت‌های الهی در خلقت برگردیم.

رییس دانشگاه آزاد اسلامی  گفت: باید حکمت را در حکمرانی علمی به مسئله اضافه کنیم تا شاهد علم حکمت‌بنیان  باشیم و این مسیر حیات طیبه را برای ما تعیین می‌کند. با رستاخیر علمی می‌توان به تمدن نوین اسلامی رسید، راه بلندی در پیش داریم و در خصوص وحدت حوزه و دانشگاه، به مرحله تولید نظریه نرسیدیم، فعلا از رستاخیز علمی صحبت می‌کنیم و اگر این مسیر را به درستی طی کردیم به مسیر تمدنی و حرف‌های نو برای تحقق وحدت حوزه و دانشگاه می‌رسیم.

طهرانچی با اشاره به اینکه وحدت حوزه و دانشگاه نیازمند اقدام روش‌مند و تبادل اندیشه و اندیشه‌ورزی است، گفت: امروز وظیفه ما تلاش برای ایجاد مرجعیت علمی، فرهنگی، مادی و تمدنی کشور است، پیشرفت‌های علمی نقطه‌های اساسی پیشرفت کشور است و افزون بر جنبه تولید علم اگر جامعه ما از فرهنگ و سنت‌های اصیل دینی خود عدول پیدا کند باز به هدف‌های خود نخواهیم رسید، بنابراین علم و فرهنگ با یکدیگر می‌توانند یک تمدن فاخر و کامل را فراهم کنند.