نگاهی به اثرات تربیت معنوی در خانواده

به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، دکتر مسعود جان‌بزرگی، عضو هیئت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه در نشست خبری اولین کنفرانس خانواده و تربیت معنوی که امروز، ۱۹ مهرماه در محل پژوهشگاه برگزار شد، اظهار کرد: امیدواریم این همایش زمینه را برای تولیدات علوم اسلامی قابل استناد فراهم کند. برپایی چنین همایشی برای اولین بار، هم جای تأسف و هم جای خوشحالی دارد و پژوهشگاه حوزه و دانشگاه باید این همایش را محور اصلی کارش قرار دهد. کنفرانس خانواده و تربیت معنوی، حوزویان و دانشگاهیان را در کنار هم قرار می‌دهد تا تولیدات وحدت‌زا باشد.
 
وی ادامه داد: در دنیا تربیت معنوی مورد توجه و علاقه خیلی از جریان‌های بین‌المللی نیست. خانواده و تربیت معنوی با سیاست‌های بین‌المللی که قرار است دنیا را برای انسان‌ها مدیریت کند، سازگار نیست.
 
دکتر  جان‌بزرگی بیان کرد: امروزه وقتی فرزندان از خانواده جدا می‎شوند،‌ ممکن است که تعارض پیدا کنند و این تعارض برای فرد و جامعه هزینه‌ساز است و یافته‌های علمی نشان می‌دهد که  جریان‌هایی سعی کردند خانواده را از کارکرد اصلی خودش بیندازند و مسئله همین جاست. اغتشاش در خانواده امروزه مبنای اکثر اختلالات روانی قرار می‌گیرد و بیشتر این اختلالات به ضعف خانواده برمی‌گردد.
 
وی با اشاره به اینکه اغلب کسانی که در دنیا خانواده‌ درمانگر هستند، معتقدند که اصلاح خانواده،‌ اصلاح افراد را به همراه دارد، افزود: خانواده ارگانی است که انسان‌ساز و سلامت‌محور است، نسل را به‌وجود می‌آورد و هدایت می‌کند. بنابراین، آن‌قدر که در خانواده پرورش شکل می‌گیرد در هیچ جای دیگر امکان‌پذیر نیست.
 
دکتر جان‌بزرگی اظهار کرد: خانواده اولین کانون انسان‌سازی و جامعه‌سازی است و کسانی می‌خواهند سود ببرند و تفکر سرمایه‌داری دارند، اولین نشانه آن‌ها زن در خانواده است؛ کانون خانواده مادر است و به شکل مسالمت‌آمیز و غیر مسالمت‌آمیز، مادر را نشانه می‌گیرند و وقتی اولین طراح تربیت را بزنند هزینه زیادی را به جامعه تحمیل می‌کنند.
 
وی گفت: امروزه در دنیا از تربیت معنوی کمتر حرف می‌زنند، به خاطر اینکه کارکرد آن با منافع جریان‌هایی که دنیا را مدیریت می‌کنند و خانواده را هدف قرار داده‌اند ناسازگار است و سود در چندگانگی، بیگانگی و دوگانگی است.
 
مبدع رویکرد «درمان معنوی خداسو» تصریح کرد: تربیت معنوی یگانگی ایجاد می‌کند و عامل وحدت‌ساز است؛ معنویت خداسو نباشد امکان‌پذیر نیست؛ تربیت معنوی هدفش حاکمیت عقلانیت است؛ بستر تربیت معنوی خانواده است و به راحتی قابل گسترش در سطح خانواده است.
 
وی ادامه داد: تربیت معنوی سلامت‌محور است، وقتی سلامت‌محوری ایجاد شود به دنبالش خلاقیت را در فرد می‌بینیم؛ جایی که معنویت فعال شود خلاقیت را هم فعال و تحریک می‌کند. ذات معنویت، خودنظم‌جو است و فرد می‌تواند خودش را مدیریت کند؛ تربیت معنوی پیشگیرانه است و صلاحی است نه اصلاحی زیرا اصلاح هزینه زیادی می‌برد.
 
استاد روانشناسی بالینی گفت: امید است که با برگزاری این کنفرانس افراد دغدغه‌مند، صادق و خالص که به دنبال رشد و ارتقا خانواده هستند از مطالب آن بهره‌مند شوند، چرا‌که تاکنون به آن پرداخته نشده است و باید بدانیم که تربیت‌های دیگر، فرع بر تربیت معنوی است.
 
دکتر جان‌بزرگی با اشاره به اینکه تربیت معنوی از همان کودکی آغاز می‌شود، اظهار کرد: در سال اول زندگی برای بچه‌ها این اتفاق می‌افتد که از غریبه‌ها می‌ترسند و در غیاب مادر گریه می‌کنند. طبق علم روانشناسی وقتی مادر نیست، دنیا ترسناک است و با نیستی ارتباط برقرار می‌کند؛ اما در ۱۵ ماهگی تصویر مادر در ذهن هست و نمی‌گویند مادر نیست و این همان پایداری شیء است و در واقع خداشناسی و ایمان به غیب و تربیت معنوی از همین‌جا ایجاد می‌شود و این  اتفاق در کودک، همان ریشه ایجاد اعتقاد به خدا می‌شود.
 
وی ادامه داد: خانواده ناامن نمی‌تواند امنیت ایجاد کند و خانواده متشنج و محل دعوا، وحدت و رشد به دنبال ندارد و زمین رشد کودک، علف هرز زیاد پیدا می‌کند و زمین همواری برای بازی تربیتی نداریم.
 
استاد روانشناسی بالینی با بیان اینکه تربیت معنوی براساس آنچه گفته شود «تو محور» است نه «من محور»، تصریح کرد: به انسان می‌گوییم استغفار و انفاق کن تا حالت خوب  شود، چراکه با استغفار منیت‌های ایجاد شده در ما کمرنگ می‌شود. تربیت معنوی اگر در رفتار ظاهر شود باید احساس آرامش داشته باشم.
 
وی در بخش دیگری از سخنانش در پاسخ به یکی از خبرنگاران مبنی بر اینکه امروزه در سریال‌های تلویزیونی شاهد خانواده‌محوری و حتی رگه‌هایی از آن نیستیم، بیان کرد: نقش پدر در سریال‌های ما گم است؛ پدر مدیر است و تضعیف او، تضعیف خانواده است؛ اما به‌عنوان مثال چون کارشناس صداوسیما براساس گفته‌های قبلی‌ام، من‌محور است، این موضوع را نمی‌پذیرد. این نیاز به مدیریت قوی و معنوی دارد که من برای شما اهمیت قائل باشم تا برای خودم.
 
عضو هیئت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه اظهار کرد: کارکرد اصلی خانواده یعنی پدر مقتدر و مادر مهربان. کارکرد پدرانه باید مرزساز باشد، هر جا دیدید اعتماد به نفس فرزند ضعیف بود یعنی کارکرد پدری وجود ندارد و دقیقا در این کنفرانس نیز حرف ما این است که افراد خانواده باید سر جای خودشان قرار بگیرند.
 
دکتر جان‌بزرگی گفت: امروزه در جامعه شاهد جزیره‌های مستقلی هستیم که باید تجمیع شوند، حرف مشترک بزنند و مرزهای منیت را جوری هدف قرار دهند که فرد احساس خوبی از منیت به معنای منفی نداشته باشد و حجاب‌های درونی که به نوعی نمی‌گذارد تأمل داشته باشیم باید هدف قرار بگیرد.
 
مبدع رویکرد «درمان معنوی خداسو» گفت: بنده انواع مکاتب مختلف روانشناسی و روان‌درمانگری را اجرا کردم و از زمان درمان معنوی هیچ روشی بهتر از این پیدا نکردم. برخی می‌گویند عصر جدید عصر معنویت است چون انسان‌ها دچار چندگانگی شده‌اند و تنها فاکتور تحول، معنویت است چون سرعت ما را بیشتر می‌کند.
 
دکتر جان‌بزرگی بیان کرد: مدیریت ذهن انسان‌ها اتاق فکر دارد که ابزارش رسانه است و امروزه نیازمند این هستیم که ذهن را به سمت حقیقت‌گرایی و واقعیت‌گرایی ببریم و برای رسیدن به ذهن حقیقت‌گرا، نیازمند انسجام هستیم.