رویکرد معاونت پژوهشی، افزایش کارایی و اثربخشی فعالیت‌های پژوهشگاه است

حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر سیدرضا حسینی معاون پژوهشی، آموزشی و فناوری پژوهشگاه حوزه و دانشگاه در گفت‌وگو با روابط عمومی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه با بیان اینکه برنامه‌های معاونت پژوهشی پژوهشگاه در سطوح مختلفی پیش بینی شده، بیان کرد: به لحاظ هدف‌گذاری و رویکرد کلی معاونت، برنامه‌ها درجهت افزایش کارایی و اثربخشی فعالیت‌های پژوهشگاه حوزه و دانشگاه است، به طوریکه بتوانیم دستاوردها و برون دادهای پژوهشگاه را 20 درصد در هرسال افزایش دهیم.

وی با بیان اینکه درحال حاضر پژوهشگاه حوزه و دانشگاه در بین پژوهشگاه‌های کشور دارای رتبه 19 و در بین مؤسسات پژوهشی علوم انسانی دارای رتبه سه است، گفت: درصدد هستیم که با این افزایش کارایی و اثربخشی فعالیت‌ها بتوانیم جایگاه پژوهشگاه را در میان پژوهشگاه‌های کشور به رتبه 16 و در رتبه‌بندی مؤسسات پژوهشی علوم انسانی به جایگاه اول ارتقا دهیم.

دکتر حسینی اظهار کرد: در حوزه برنامه‌های این معاونت در زمینه پژوهش، براساس اساسنامه مصوب، مأموریت اصلی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه تحول بخشی و تولید علوم انسانی با رویکرد اسلامی است.

وی با بیان اینکه برنامه‌های معاونت، معطوف به افزایش کمی و کیفی برون دادهای پژوهشگاه در زمینه پژوهشی است، ادامه داد: علاوه بر مأموریت اصلی، مأموریتی خاص و ملی نیز در راستای مأموریت گرایی دانشگاه‌ها تحت عنوان «مأموریت ملی ساماندهی مسائل و مشکلات فرهنگی و اجتماعی حاشیه نشینی کلانشهرها» از سوی وزارت کشور و وزارت علوم به پژوهشگاه واگذار شده که یکی از برنامه‌های ما اجرای مؤثر این مأموریت ملی است.

معاون پژوهشی، آموزشی و فناوری پژوهشگاه با بیان اینکه در حوزه آموزش نیز ارتقا و توسعه کمی و کیفی آموزش از برنامه‌های این دوره معاونت پژوهشی است، افزود: برنامه‌ریزی برای جذب دانشجویان خارجی، استفاده از مجوزهایی که وزارت عتف و شورای گسترش آموزش عالی برای برگزاری دوره‌های آموزشی در پژوهشگاه‌ها صادر کردند، استفاده از این مجوزها برای توسعه آموزش در همه گروه‌های پژوهشی، هدفمندسازی، کیفی‌سازی و پژوهش محوری در جهت تحقق مأموریت‌های پژوهشگاه از دیگر برنامه‌های این معاونت در حوزه آموزش است.

وی درخصوص برنامه‌ها در زمینه همکاری‌های علمی بین‌المللی عنوان کرد: در درجه اول ارتقا سازمانی همکاری‌های بین‌المللی پژوهشگاه از سطح گروه به سطح مدیریت در دستور کار است تا گروه همکاری‌های علمی بین‌المللی که در حال حاضر در ذیل مدیریت پژوهش فعالیت می‌کند، به سطح مدیریت همکاری‌های علمی ملی و بین‌المللی ارتقا پیدا و ارتباطات پژوهشگاه در سطح بین‌الملل از طریق این مدیریت توسعه پیدا کند.

دکتر حسینی گفت: اقدامات دیگری نیز در بخش‌های مختلف از جمله ارتقا بخش بین‌المللی سایت پژوهشگاه، ارتقا سطح نشریات پژوهشگاه در سطح بین‌الملل و نمایه‌سازی نشریات، اخذ درجه و نمایه اسکوپوس حداقل برای یکی از نشریات پژوهشگاه، ترجمه و نشر بین‌المللی آثار پژوهشگاه و انعقاد قراردادهای بین‌المللی پژوهشی نیز در دست اقدام است.

وی با بیان اینکه در حال حاضر سه قرارداد بین‌المللی پژوهشی تدوین شده است گفت: انتشار دو هندبوک بین‌المللی را با یک ناشر آلمانی در دست اقدام داریم و قرارداد دیگری نیز در دست بررسی است که درصددیم با این فعالیت‌ها شاهد ارتقا سطح فعالیت‌های پژوهشگاه در سطح بین‌الملل باشیم.

معاون پژوهشی، آموزشی و فناوری پژوهشگاه در تشریح اقدامات در زمینه نوآوری در پژوهشگاه حوزه و دانشگاه بیان کرد: مجوز مرکز نوآروی پژوهشگاه از هیئت امنا و وزارت عتف اخذ شده و احکام رئیس مرکز نوآوری و اقدامات مربوط به سیاست گذاری آن نیز صادر شده است.

وی با بیان اینکه حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر سرخه‌ای به سمت رئیس این مرکز منصوب شدند، گفت: طبق برنامه‌ریزی‌ها درصددیم بتوانیم در سال جاری، حداقل 4 هسته نوآور را در مرکز نوآوری پژوهشگاه راه‌اندازی کنیم.

دکتر حسینی ادامه داد: در سال جاری برای توسعه کتابخانه نیز اقداماتی هم به لحاظ تجهیزات و هم به لحاظ منابع انجام شد که در این راستا حدود 600 میلیون تومان برای توسعه قفسه‌های پژوهشگاه هزینه شد و برای افزایش منابع کتابخانه نیز اقداماتی انجام شده و برنامه‌هایی نیز در دست اقدام است.

وی با اشاره به اینکه در حال حاضر پژوهشگاه دارای 6 نشریه است، گفت: 5 نشریه از این 6 نشریات دارای درجه علمی هستند و یک نشریه نیز تخصصی است و برای مجله تخصصی مدیریت نیز اقداماتی در جهت اخذ درجه علمی انجام شده، هم‌چنین برنامه داریم تا نشریات پژوهشگاه در رتبه‌بندی نشریات وزارت علوم از رتبه «ب» به رتبه «الف» ارتقا پیدا کنند.

معاون پژوهشی، آموزشی و فناوری پژوهشگاه در رابطه با رویکردهای این معاونت بیان کرد: یکی از برنامه‌های این معاونت، اصلاح فرآیندها و زیرساخت‌های پژوهش است و در این زمینه آیین‌نامه انجام وظیفه هیئت علمی اصلاح شد و مورد بازنگری قرار گرفت که بعد از تصویب در هیئت امنا به اجرا درخواهد آمد. 

وی گفت: آیین‌نامه ترفیع اعضای هیئت علمی نیز در دست بررسی است و آیین‌نامه فرصت مطالعاتی جامعه و صنعت که مراحلی را نیز طی کرده در دستور کار برای نهایی شدن و ابلاغ قرار دارد؛ هم‌چنین آیین‌نامه پژوهانه اعضای هیئت علمی و آیین‌نامه تعاملات بین‌المللی هم در دستور کار برای تصویب در هیئت امنا قرار دارد که بعد از تصویب، ابلاغ و اجرا خواهد شد.

دکتر حسینی درخصوص اجرای آیین‌نامه‌های حوزه پژوهش اظهار کرد: در این زمینه به طور مشخص سه آیین‌نامه پژوهانه اعضای هیئت علمی، آیین‌نامه پایه‌های تشویقی و آیین‌نامه پسادکتری که به صورت جدی اجرا نشده‌اند را اجرا خواهیم کرد، هم‌چنین آیین‌نامه کلان پروژه‌ها نیز در دستور کار است و تلاش می‌کنیم که دو مورد از طرح‌های پژوهشگاه که قابلیت تبدیل شدن به کلان پروژه را دارند در دستور کار قرار بگیرند.

وی در زمینه بحث‌های فرآیندی پژوهشگاه عنوان کرد: ارتقا دانش سازمانی کارشناسان پژوهشی در زمینه آشنایی با فرآیندها و آیین‌نامه‌ها جزو برنامه‌های این معاونت است که در این خصوص 9 جلسه با کارشناسان حوزه پژوهش برگزار و در آن آیین‌نامه‌های پرکاربرد حوزه پژوهش مانند آیین‌نامه های پژوهانه، پایه‌های تشویقی، پسادکتری، کلان پروژه‌ها، فرصت‌های مطالعاتی و هم‌چنین سامانه‌های پرکاربرد حوزه پژوهش، آموزش داده شد و تلاش بر این است که همکاران به لحاظ تسلط بر شناخت آیین‌نامه‌ها و اجرای مؤثر آنها در پژوهشگاه توانمند باشند.

معاون پژوهشی، آموزشی و فناوری پژوهشگاه با بیان اینکه یکی از برنامه‌های معاونت، آشناسازی اعضای هیئت علمی در زمینه استفاده از هوش مصنوعی است، گفت: به همین منظور نشستی علمی با 4 سخنرانی در پژوهشگاه تحت عنوان «چالش‌ها و فرصت‌های استفاده از هوش مصنوعی در علوم انسانی برگزار شد و در ادامه این نشست، کارگاه‌های آموزشی برای اعضای هیئت علمی برگزار خواهد شد تا به شکل عملی بتوانند در تحقیقات خود از این ابزارها استفاده کنند.

وی گفت: کارگاهی آموزشی نیز در زمینه رؤیت‌پذیری برگزار خواهد شد تا اعضای هیئت علمی بتوانند از پایگاه‌های ملی و بین‌المللی استفاده و صفحه‌های خانگی در این پایگاه‌ها ایجاد کنند تا به سمت بارگذاری آثار و نمایان شدن و افزایش استنادات به آثار اعضای هیئت علمی حرکت کنیم.

دکتر حسینی به برگزاری دو همایش در سال در پژوهشکاه اشاره کرد و گفت: در روز 27 آذرماه که به نام روز وحدت حوزه و دانشگاه نام‌گذاری شده است، همایشی تحت عنوان «نقش نهاد علم(حوزه و دانشگاه) در نظام حکمرانی کشور» برگزار می‌شود؛ همایش بعدی نیز همایش «راهکارهای اقتصاد اسلامی در مواجهه با مشکلات اقتصادی با رویکرد مهار تورم و رشد اقتصادی» خواهد بود.

وی برگزاری کرسی‌های ترویجی و نظریه‌پردازی را از دیگر برنامه‌های این معاونت اعلام کرد و افزود: در تلاش هستیم که هر کدام از پژوهشکده‌های پژوهشگاه بتوانند یک کرسی نظریه پردازی برگزار و به طور سرانه نیز هر عضو هیئت علمی، یک کرسی علمی ترویجی برای سال جاری برگزار کند.

معاون پژوهشی، آموزشی و فناوری پژوهشگاه درخصوص مأموریت ملی حاشیه نشینی اظهار کرد: پژوهشگاه در گذشته تجربه‌هایی در زمینه مسائل و مشکلات مناطق حاشیه‌نشین داشت و در منطقه امین آباد قم دفتر تسهیل‌گری تأسیس شد که هدف اصلی آن آشنایی با مسائل و مشکلات این منطقه و کاربست دستاوردهای علمی پژوهشگاه برای حل این مشکلات بود؛ این دفتر درحال فعالیت بود تا اینکه وزارت کشور برنامه این دفاتر را به شکل دیگری متحول کرد.

وی ادامه داد: مشابه این تجربه را در مناطق محروم و حاشیه‌نشین استان هرمزگان نیز داشتیم و طرح مشترکی بین پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، دانشگاه هرمزگان و استانداری هرمزگان در جهت  کاهش اعتیاد و طلاق انجام شد و به اتمام رسید.

دکتر حسینی بیان کرد: براساس این تجربیات پژوهشگاه، وزارت علوم مأموریت ملی ساماندهی مسائل و مشکلات فرهنگی اجتماعی حاشیه‌نشینی کلان شهرها را در اواخر سال گذشته به پژوهشگاه واگذار کرد و اخیراً نیز دبیرخانه این مأموریت در پژوهشگاه راه‌اندازی و دکتر حفیظ‌ الله فولادی به عنوان رئیس این دبیرخانه انتخاب شد و کار در دبیرخانه درحال دنبال شدن است.

وی ادامه داد: در راستای این مأموریت برنامه‌ریزی‌هایی در چند محور انجام شده که عبارت است از اجرای طرح‌های پژوهشی و به طور مشخص داشتن حداقل یک طرح پژوهشی در هر یک از 8 گروه پژوهشی پژوهشگاه که با مباحث حاشیه‌نشینی مربوط هستند.

معاون پژوهشی، آموزشی و فناوری پژوهشگاه گفت: از دیگر برنامه‌ها در این زمینه سوق دادن برخی از رساله‌ها و پایان‌نامه‌های پژوهشگاه به سمت مأموریت حاشیه‌نشینی است به نحوی که حداقل یک رساله دکتری در گروه‌هایی که دارای آموزش هستند در این خصوص داشته باشیم؛ هم‌چنین رشته‌های آموزشی که در پژوهشگاه دایر است باید این مأموریت را در آموزش‌ها درنظر بگیرند. 

وی اظهار کرد: تأسیس و تشکیل پایگاه‌ داده‌های اطلاعاتی مربوط به حاشیه‌نشینی در حال انجام است و برگزاری جلساتی به منظور گفتمان‌سازی مدل‌های عملیاتی و کاربست دستاوردهای پژوهشی در حل مسائل حاشیه‌نشینی در کلان شهرها نیز جزو برنامه‌های دبیرخانه حاشیه‌نشینی است.

دکتر حسینی در تشریح اقدامات مربوط به دوسالانه کتاب علوم انسانی با رویکرد اسلامی بیان کرد: دوره اول برنامه دوسالانه کتاب در سال گذشته برگزار شد و جلسه‌ای نیز برای جمع‌بندی نقاط قوت و ضعف این برنامه و دستاوردهای آن برای پژوهشگاه و جامعه علمی برگزار شده است و در نظر داریم درخصوص این برنامه تأمل و بازنگری انجام دهیم تا برنامه به شکل مؤثرتری انجام شود.

وی یکی از مشکلات پژوهشگاه را بحث پشتیبانی مالی پژوهش و اقتصاد پژوهش عنوان کرد و گفت: هر برنامه‌ای برای اجرا نیازمند یک سطحی از بودجه و امکانات مورد نیاز است، اما در حال حاضر بودجه پژوهشگاه وضعیت مناسبی ندارد و تمام این بودجه صرف حقوق پرسنل می‌شود و بودجه و امکاناتی زیادی برای توسعه فعالیت‌های پژوهشگاه باقی نمی‌‎ماند.

معاون پژوهشی، آموزشی و فناوری پژوهشگاه ادامه داد: یکی از برنامه‌های معاونت پژوهشی تلاش برای افزایش درآمدهای اختصاصی پژوهشگاه و ارتقاء پایه بودجه سالانه برای تقویت اقتصاد پژوهش با همکاری ریاست محترم پژوهشگاه و معاونت محترم اداری مالی است و در این زمنیه اقداماتی صورت گرفته و راه حل‌های کوتاه مدتی دنبال شد که به نتیجه نیز رسیده است به گونه‌ای که فعلاً از وضعیت بحرانی که با انباشت بدهی و تأخیر در پرداخت مطالبات مواجه بودیم خارج شده‌ایم.

وی راه حل اصلی تقویت اقتصاد پژوهش را ارتقا پایه بودجه پژوهشگاه دانست و گفت: این ارتقا باید به گونه‌ای باشد که طبق استاندارهای رایج و مصوبات، حداقل 50 درصد از بودجه‌ای که سازمان برنامه و بودجه به صورت ماهانه به پژوهشگاه تخصیص می‌دهد به غیر حقوق پرسنل ازجمله هزینه‌های مربوط به پژوهش تخصیص یابد.

دکتر حسینی در پایان تصریح کرد: در عین حال با همین امکانات موجود سعی می‌کنیم که نرخ‌ها و حق‌الزحمه بخش پژوهش را منصفانه کنیم و در این خصوص مصوبات لازم را نیز اخذ کردیم و برای سال جاری 20 درصد به حق‌الزحمه پژوهش و فعالیت‌هایی که به شکل قراردادی در رابطه با پژوهش انجام می‌شود اضافه کردیم و درخواست دادیم که هیئت امنا با یک افزایش 30 درصدی دیگر نیز موافقت کند تا پرداختی‌ها علاوه بر به روز بودن منصفانه نیز باشد و از حالت بحرانی خارج شود.