فلسفه تعلیم و تربیت رایج که نقش رهبری و مهندسی دیگر رشته‌های علوم تربیتی را بر عهده دارد، در دامن فرهنگ و تمدن غربی زاییده و بالیده و در بنیان‌ها و ویژگی‌هایش غربی است. فرهنگ و تمدن اسلامی اگر بخواهد هویت ممتاز خود را حفظ کرده، به بالندگی خود ادامه دهد، گریزی از تولید فلسفه تعلیم و تربیت و علوم تربیتی خاص خود ندارد. نخستین گام در این مسیر، بازخوانی فلسفه‌های شکوفا شده در دامن فرهنگ و تمدن اسلامی و سازگار شده با اقتضائات آن، با رویکرد تعلیم و تربیتی است. کتاب حاضرکه جلد دوم از مجموعه دو جلدی فلسفه تعلیم و تربیت مشاء و حاصل بیش از دو سال پژوهش است، گام نخست در تدوین فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی - ایرانی است که با بازخوانی فلسفه مشاء با رویکرد تربیتی و استخراج دلالت‌های آن و نیز استخراج آرائی که خود آنان در تعلیم و تربیت اظهار کرده‌اند، نظریه تعلیم و تربیت مشاء را تدوین و ارائه کرده است. مفهوم و ماهیت تعلیم و تربیت، اهداف، ساحت‌ها، عوامل و مراحل تعلیم و تربیت، یادگیری، هدف و محتوای آموزش، اصول سازماندهی محتوا، روش‌ها و فنون آموزش؛ هدف، الگوها، و روش‌های تربیت از موضوعاتی که این کتاب به آنها می‌پردازد.