این کتاب بر آن است تا با برقرار کردن معادله میان مفاهیم متافیزیکی سنت فلسفه اسلامی با جریانات علوم انسانی جدید، زمینه‌های فهم بهتری از علوم انسانی و همچنین استلزامات فلسفه ملاصدرا برای علوم انسانی فراهم کند. برخی مقایسه‌ها و مفاهیمی که از فلسفه ملاصدرا قابل استخراج است عبارتند از: مقولاتی مانند مقوله تاریخ، رشد، پیشرفت، هویت انسان (نه صرفاً وجود انسان) برای تقریر نظریه‌های شخصیت، عنصر تعقل در برابر تفهم و تبیین، مسئله چیستی خِرد، تمایز حکمت عملی به مثابه فضیلت و حکمت عملی به مثابه معرفت، مباحث فلسفه اجتماع، هویت‌بخشی اجتماع به انسان، ایدئال‌ها و علوم انسانی؛ کارکرد ‌ایدئال‌ها در علوم انسانی، تبیین قانون‌هایی که با بنیادهای اجتماع معارضه دارند، مسئله زبان و بالاخره مباحثی که تحت عنوان علوم انسانی پیچیده مطرح شد. برخی از این مقولات به تنهایی برای شکل‌گیری پارادایم جدیدی در علوم انسانی کفایت می‌کنند و این نشان از آن دارد که به‌رغم غنای منابع سنت فلسفه اسلامی هنوز دچار خام فروشی هستیم.