همپای تحولات شیعه‌پژوهی در دهه‌های اخیر، تاریخ‌پژوهی نیز تحول یافته و رویکردهایی مانند تاریخ اجتماعی، قلمروهایی نو در برابر پژوهشگران گشوده است. تاریخ اجتماعی، مورخان را از حصار کهنه قهرمانانِ تاریخ می‌رهاند و آنها را به چشم‌دوختن به توده‌های مردم و باورها و رفتارهای آنها فرا می‌خواند تا سهم فرودستان را هم در رویدادهای تاریخی به‌عنوان جانشین و یا دست‌کم همنشین نخبگان دریابند و آن را گزارش کنند. تاریخ اجتماعی شیعیان، به‌مثابه یک موضوعِ پژوهشی، زاده این تحولات دانشی است. این کتاب در پاسخ به نیازهای کنونی جامعه علمی کشور در این زمینه، به‌ویژه در حوزه‌های علمیه و دانشگاهها تدوین یافته و کوشیده است در گام نخست مهم‌ترین مباحث مربوط به تاریخ اجتماعی شیعیان را در شش محور بررسی کند: چیستی؛ سیر تحول مطالعات؛ عوامل مؤثر؛ مؤلفه‎های اصلی؛ گونه‌شناسی منابع؛ ملاحظاتی درباره روش پژوهش.