هجرت پیامبر گرامی اسلام(ص) به یثرب تحولی عمیق در این شهر به وجود آورد و آن را به مدینه‌النبی(ص) تبدیل کرد. گروش سریع یثربیان به اسلام و حضور مهاجران در کنار آنان، امتی یکپارچه براساس دیانت تازه در مدینه شکل داد که پیامبر(ص) محور آن بود. ورود اسلام به مدینه تنها تغییر کیش اهالی نبود، بلکه حضور آن در همه جنبه‌های زندگی مردم مدینه تأثیری دیرپا برجای نهاد. آموزه‌های دین و احکام قرآن، نخستین‌ بار از سوی مردم این شهر آشکار شد و جامه عمل پوشیده و فداکاری مردم در پیاده نمودن احکام دین بارها به اثبات رسید. این کتاب سعی شده تا آثار حضور سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی اسلام در مدینه تبیین و بررسی شود. این بررسی شامل مطالعه ساختار شهری، بافت اجتماعی و وضع سیاسی، امور اقتصادی، نحوه سلوک پیامبر(ص) با صحابه و مردم، زندگی روزمره و حتی خوراک، پوشاک و تفریحات جامعه در مدینه و... در عهد پیامبر(ص) است.