دانش کلام و تاریخ ارتباط عمیق و تنگاتنگی با هم دارند. متکلمان برای اثبات برخی گزاره‌های کلامی به تاریخ مراجعه می‌کنند و عقلی بودن کلام می‌تواند به ردّ برخی گزارش‌های تاریخی منجر شود. جنبه دیگر رابطه این دو علم در تأثیرپذیری مورخان از کلام و عقاید است. کتاب حاضر در پی آن است که با مقایسه مبانی کلامی یا اعتقادات مشهور مسلمانان با گزارش‌های تاریخی نشان دهد این مبانی و اعتقادات چگونه در تدوین تاریخ‌نگاری اسلامی تأثیر گذاشته است. نویسنده نمونه‌هایی از گزارش‌های تاریخی در منابع شیعه و اهل‌سنت را به عنوان شاهد بررسی کرده است. پژوهش در محدوده سه سده نخست هجری به این بررسی پرداخته و با توجه به گستردگی بحث در موضوع رابطه دو دانش کلام و تاریخ، ‌درآمد و مقدمه‌ای بر اینگونه مطالعات خواهد بود.