تمدن قرآنی، تمدنی است که مفهوم، ویژگی‌ها و تمام آموزه‌ها و مؤلفه‌های آن براساس قرآن کریم شکل می‌گیرد. نقش تابنده و رهبری قرآن در صورت‌بندی تمدن اسلامی، معیاری برای پالایش دستاوردهای تمدنی پیشین و الگویی برای تمدن‌های پسین است. قرآن کریم بنیان‌گذار فرهنگ و تمدن اسلامی است و نظام ویژه‌ای را برای تمدن‌سازی ارائه می‌کند که مهم‌ترین مؤلفه‌های این تمدن عبارت‌اند از:  توحید‌گرایی، غایت‌گرایی و معاد‌باوری، ایمان ژرف به مبدأ و معاد، خردورزی و حقیقت‌گرایی، قانون‌گرایی،  عدالت‌محوری، امنیت همگانی، رفاه عمومی، انسان‌گرایی متعالی و باور به ارزش و کرامت والای انسان، عدالت و مساوات. هر عنصر تمدنی که در قرآن از آن یاد شده، رنگ‌و‌بوی معنوی دارد. در نگاه قرآن، آغاز سراشیبی و شکست و فروپاشی تمدن‌ها با انحطاط اخلاقی صورت می‌گیرد. این نوشتار افزون بر معرفی ویژگی‌ها و مؤلفه‌های تمدن در قرآن تلاش دارد که از اسلوب‌های قرآن کریم برای طرح مباحث تمدنی بهره‌ گیرد.