هدف این اثر چند جلدی، که اینک جلد نخست آن تقدیم می‌شود، معرفی کمابیش مبسوط اندیشه‌های تربیتی شماری از مربیان بزرگ مسلمان از قرن دوم تا پانزدهم هجری است، تا از این رهگذر هم به این پرسش کلی پاسخ داده شود که آیا اسلام در دامن فرهنگ خویش مربیانی بنام پرورده است که گذشته از فعالیت‌های تربیتی عملی، در کاوش‌های نظری تعلیم و تربیت هم پیشگام و صاحب‌نظر و تربیت‌پژوه و تربیت‌نگار باشند و هم متنی آموزشی برای تدریس آراء تربیتی شماری از مربیان بزرگ مسلمان فراهم آید. جلد نخست این مجموعه به مربیان قرن دوم تا پنجم اختصاص یافته است و از میان مربیان بزرگ مسلمان در این چند قرن، تنها به عمرو بن بحر جاحظ، محمد ابن‌سحنون، ابونصر محمد فارابی، گروه اخوان الصفا، شیخ‌الرئیس ابن‌سینا، امام محمد غزالی پرداخته و کوشش شده است با شرح و شکافت اندیشه‌های تربیتی آنان، بر آنچه دیگران درباره این بزرگان گفته‌اند تازه‌ای سودمند افزوده شود.