هر نظام تربیتی دست‌کم متشکل از چهار عنصر اصلی مبانی، اهداف، اصول و روش‌های تربیتی است. مبانی از داشته‌های متربی سخن می‌گویند و اهداف از نداشته‌ها و آنچه باید به آنها دست یافت. در این میان مربیان و دست‌اندرکاران تعلیم و تربیت با تمسک به اصول تربیتی و با به‌کارگیری روش‌های تربیتی می‌کوشند تا بر پایه مبانی به اهداف تربیت دست یابند. از این‌رو اصول و روش‌های تربیتی از جمله مهم‌ترین بایدهای تربیتی است که باید به دست مربیان و دست‌اندرکاران امر تربیت اجرایی شوند تا اهداف تربیتی تحقق یابد. پس اصول و روش‌های تربیتی نقش مهمی در تعلیم و تربیت دارند. در این کتاب مهم‌ترین اصول تربیتی قرآن‌کریم، چون اصل محبت، تکریم و احترام، رفق و مدارا، عدالت و اعتدال و نظارت و مراقبت و نیز مهم‌ترین روش‌های تربیتی قرآن کریم، مانند تذکر، موعظه، امر و نهی، عفو گذشت، الگویی، قصه و داستان و ... بررسی شده است و از مفهوم، مبانی، شرایط، کارکردها و آسیب‌های آنها سخن به میان آمده است.