۱۶ اسفند ۱۳۹۵
نظریّه «اصالت وجود و اعتباریّت ماهیّت»، که مهم‌ترین و پرآوازه‌ترین مسأله در مابعدالطبیعه صدرایی است، از یک سو، پرسش‌های فراوانی برانگیخته، و از سوی دیگر تفسیرهای متفاوتی یافته است. تفسیر صحیح و قابل دفاع از اصالت وجود و اعتباریّت ماهیّت که با آن می‌توان به پرسش‌های پدید آمده پاسخ گفت و نیز تفسیری که مورد نظر خود ملاصدرا از اصالت وجود بوده است موضوع نظریّه پیشنهادی است که توسط آیت اله غلامرضا فیّاضی ارائه می شود.
حاصل این نظریّه آن است که: در مورد « اصالت وجود و اعتباریّت ماهیّت» دست‌کم ، سه تفسیر وجود دارد که از آن میان، تنها تفسیر نخست درست و قابل دفاع است و براساس آن، پرسش‌هایی که در باب این نظریّه مطرح شده است پاسخ‌هایی سرراست می‌یابد. (و همین تفسیر با سخنان صدرالمتألهین، مبتکر نظریّه اصالت وجود، نیز سازگار است.) آن تفسیر این است که در مورد هر شیء خارجی، از میان دو حیثیتِ وجود و ماهیّت، آنچه اساس و پایه تحقّق آن شیء است وجود است؛ یعنی وجود بذاته موجود است و برای موجود بودن به ضمیمه شدن چیزی (حیثیّت تقییدیّه) نیاز ندارد، اما ماهیّت بذاتها موجود نیست، بلکه به واسطه وجود، موجود گشته است. پس آنچه بالذّات موجود است وجود است و ماهیّت که با تحلیل از وجود خالی شده بالعرض موجود است چون ماهیّت من حیث هی نه موجود است و نه معدوم و روشن است که چیزی که نه موجود است و نه معدوم تنها در عالم اعتبار موجود است، چون در عالم حقیقت ارتفاع نقیضین محال است. پس اینکه وجود اصیل و ماهیّت اعتباری است بدین معنا نیست که ماهیّات در خارج تحقّق ندارند. بلکه ماهیّت و وجود در خارج عینِ هم‌اند و نمی‌شود چیزی که عینِ وجود است معدوم باشد. از این‌رو، ماهیّت نیز به عین موجودیّت وجود حقیقتاً موجود است.
آیت اله علی اکبر رشاد، حجج الاسلام و المسلمین استاد یداله یزدان پناه، دکتر عبدالحسین خسروپناه و استاد سعید جوادی آملی به عنوان شورای داوران این پیش اجلاسیه خواهند بود.
همچنین حجج الاسلام و المسلمین دکتر عسکری سلیمانیدانشیار مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)، دکتر حسین عشاقی استاد حوزه و دانشگاه و دکتر سیدمحمد انتظام استادیار دانشگاه مفید(ره) به عنوان ناقد در جلسه حضور خواهند داشت و نیز حجت الاسلام و المسلمین دکتر علی شیروانی دانشیار پژوهشگاه حوزه و دانشگاه به عنوان مدیر اجلاسیه حضور دارد.
ادامه مطلب
