آرشیو اخبار

گروه فلسفه علوم انسانی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه جلسات آزاد متن‌خوانی فلسفی برگزار می کند

نشست نقد عقلانیت علمی از منظر فایرابند

عقلانیت علم از منظر فایرابند تاریخ برگزاری: 23/1/91 ساعت برگزاری : 16-18 نوع نشست: عمومی (با حضور پژوهشگران و کارشناسان و دانشجویان نهادهای علمی) محورهای نشست: 1- نقد عقلانیت به مثابه روش علمی - بررسی استدلالات گالیله درباره حرکت زمین و تلسکوپ - آیا روش علمی مطلوب است؟ - عقل و عمل 2- روش شناسی فایرابند - روش برهان خلف - روش مردم شناسی 3- آیا فایرابند در نقد عقلانیت با پارادکس مواجه است؟ سوالات مورد نظر جهت پاسخ در نشست: - مقومات نقدهای فایرابند بر عقلانیت علم ( عقلانیت علم به مثابه روش علمی)کدامند؟ - آیا فایرابند در استدلالاتش از روش خاصی استفاده می کند؟ - آیا فایرابند روش خاصی را برای فهم علم توصیه می کند؟ - اگر پاسخ به دو پرسش فوق "بلی" است آیا فایرابند در نقد عقلانیت با پارادکس مواجه است؟ سخنران : غلامحسین مقدم حیدری - عضو هیئت علمی پزوهشگاه علوم انسانی دبیر نشست: دکتر مهدی علیپور - عضو هیئت علمی پژ‍وهشگاه حوزه و دانشگاه

نشست دفاع از واقع گرایی مستقیم در ادراک حسی

محورهای نشست: - اشاره به چیستی ادراک حسی - اشاره به دیدگاه‌های مطرح در خصوص فرایند ادراک حسی؛ پدیدارگرایی، نظریه قیدی، نظریه‌های فصلی، و واقع‌گرایی مستقیم - دفاع از واقع‌گرایی مستقیم سوالات مورد نظر جهت پاسخ در نشست: - آیا واقع‌گرایی مستقیم در باب ادراک حسی معقول و قابل دفاع است؟

نشست علمی تخصصی برونگرایی در محتوا و معرفت پیشینی به حالات ذهنی

چهارشنبه 13 اردیبهشت از ساعت 16 تا 18 هدف از برگزاری: تبیین تنقیح بعضی از مبانی معرفتی علوم انسانی به طور خاص تبیین چیستی برون گرایی در محتوا و چگونگی امکان معرفت پیشینی به حالات ذهنی در فرض برون گرایی سخنران: دکتر محمود مروارید محقق پژوهشگاه دانش‌های بنیادین

نشست درنگی در علم آگوستینی(ارزیابی دیدگاه آلوین پلانتینگا در علم دینی)

محورهای این نشست : چیستی، سنجش و نقد دیدگاه علم آگوستینی براساس برداشت وی، الوین پلانتینگا ظاهراً برخی از باورهای دینی را با برخی از یافته های علم امروزی متعارض می یابد، از این رو پیشنهاد می کند برای آن که هم علم بتواند اشتباهات تفسیری ما را از متون دینی تصحیح کند و هم دین راهنمای علم در پرهیز از یکی انگاشتن نظریه های علمی با حقیقت شود، باید به علمی روی آوریم که از هرآن چه می دانیم بهره ببرد؛ خواه آموزه ها و باورهای دینی، خواه داده های تجربی و یافته های علمی

نشست امکان سنجی تعمیم حجیت به حوزه های نو ظهور در علوم انسانی

نشست واگرایی و همگرایی گروه های فعّال در عصر رسول خدا(ص)

برگزار کنندگان: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه با همکاری پژوهشکده تاریخ اسلام سخنران: حجت الاسلام و المسلمین دکتر حسین حسینیان مقدم استادیار گروه تاریخ اسلام پژوهشگاه حوزه و دانشگاه اهداف: - آشنایی جامعه علمی و دانشگاهی با عصر نبوی(ص) - تبیین زوایایی از زندگانی رسول خدا(صلوات الله علیه) با تکیه بر نقش آفرینی اصحاب آن بزرگوار در حوادث سیاسی اجتماعی آن دوره - ترسیم زمینه ها و پیامدهای واگرایی و همگرایی صحابه در دوره گذار از تفکر جاهلی به اسلامی - تبیین رقابتی بودن آن دوره در عین وجود همدلی ها و در نتیجه تبیین نقد پذیری علمی و روشمند تفکر برخورد یکسان با همه صحابه همچنین این نشست علمی بنا دارد - نقش یهود و منافقین در واگرایی اصحاب رسول خدا (صلوات الله علیه) - تأثیر عوامل سیاسی، فرهنگی، اقتصادی در بروز یا تشدید واگرایی ها - نقش و راهکار های رسول خدا(صلوات الله علیه) (به عنوان رهبری جامعه) در کنترل و هدایت واگرایی ها - علل و عوامل بروز همگرایی درعصر نبوی(ص) و پدیدار شناسی سقیفه با پیشینه واگرایی را تبیین کند.

نشست اِرهاص و معجزه از منظر تاریخ

چکیده وقوع اعجاز و عمل خارق العاده با مقایسه به زمان ادعای نبوت می تواند در یکی از سه زمان : گذشته ، حال و آینده باشد. بنابر این : ارهاص: معجزه و عمل خارق العاده ای است که از سوی پیامبر یا از طرف کس دیگر اما مربوط به پیامبراست و پیش از ادعای نبوت اتفاق می افتد مانند ساطع شدن نور از پیامبر بعد از ولادت، خشک شدن دریاچه ساوه ، فرو ریختن کاخ کسری . اما معجزه مربوط به بعد از بعثت انبیا می باشد و در تعریف آن گفته اند : تعریف معجزه :‌لقد عرّف علماء العقیده المعجزه بتعاریف مختلفه أتقنها و أکملها هو: انّ المعجزه أمر خارق للعاده، مقرون بالدعوى، و التحدّی، مع عدم المعارضه، و مطابقه الدعوى ویژگی های معجزه : امری برخلاف جریان طبیعی عالم و خارق عادت و خارج از توان متعارف بشر ؛ همراه و توام با دعوت به نبوت؛ همراه با تحدی و فرا خوانی همگان است ؛‌مغلوب عوامل دیگر واقع نمی شود. نه تنها تردیدی در اصل وجود معجزه نیست، بلکه یکی از دلایل اثبات نبوت انبیاست و پیامبران معجزاتی است که از جانب خدای تعالی آورده اند. قرآن کریم صریحاً جنبه اعجاز و فوق بشرى خود را در آیاتى چند اعلام‏ کرده همچنان که به وقوع معجزات دیگر غیر از قرآن از خاتم‏الانبیاء تصریح کرده است. اما بحث دراین است آیا اخباری که تحت عنوان معجزه نقل شده است، اولا آیا مفهوم واقعی معجزه بر آنها صدق می کند یا نه؟ ثانیا از کجا بدانیم که کتب تاریخی همان معجزه را که انبیا آورده اند، بدان شکل نقل کرده اند. (وثاقت تاریخی معجزه )‌. ثالثا آیا شهرت و متداول نقل شدن مطلبی می تواند دلیل بر ثبوت آن باشد و اصولا آیا تلازمی بین شهرت و صحت وجود دارد ؟ لازم به ذکر است که منکر شدن برخی روایات تاریخی دلیل بر انکار تاریخی آن نیست بکله تنها دال بر عدم ثبوت آن است و می گوییم برای ما اثبات نشده است. اخبار معجزه و خارق العاده در قرون متعدد تکثر پیدا کرده و از ده مورد که سیره ابن هشام ذکر کرده است در سده های بعد تا هزار و سه هزار مورد رسیده است. سوال این است که آیا فربهی روایات می تواند دلیل بر ساختگی بودن آنها باشد؟ فرضیه ها و سوالات متعددی وجود دارد که از جمله آنها این است که آیا مبادی تصوری معجزه در منابع تاریخی خوب منقح نشده است؟ آیا مصارد همه منابع یکی بوده است ؟ آیا اتحاد مفهومی بین منابع وجود داشته است ؟‌ چرا این همه معجزه نقل شده است و نقل این اخبار در پاسخ به چه نیازی صورت گرفته است . این ها سوالاتی است که این نشست به آنها پاسخ می دهد. در بررسی اخبار معجزه دو نکته بسیار حائز اهمیت است اول این که هر کدام از اخبار نقل شده باید جداگانه بررسی شود که صادق است یا کاذب و نفی و اثبات هر خبری ربطی به خبر دیگر ندارد . دوم این که تا به حال چنان از حقانیت این گزاره ها سخن رفته است که گویی همه آنها ناظر به واقع هستند ،‌اما در واقع جای نقد وبررسی در آنها وجود داد . رمضان محمدی

نقد و بررسی «اطلس تاریخ اسلام»

نقد و بررسی «اطلس تاریخ اسلام» - بنائی، مرادی نسب، الویری، منتظرالقائم زمان: دوشنبه 2 بهمن 1391 مکان: برگزار کنندگان: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، انجمن تاریخ پژوهان حوزه علمیه و مؤسسه اطلس شیعه مدیر پروژه «اطلس تاریخ اسلام»: حجت الاسلام و المسلمین ابوالفضل بنائی ناقدین: دکتر اصغر منتظر القائم، دانشیار دانشگاه اصفهان حجت الاسلام و المسلیمن حسین مرادی نسب، استادیار پژوهشگاه حوزه و دانشگاه حجت الاسلام و المسلمین دکتر محسن الویری، استادیار دانشگاه باقرالعلوم(علیه السلام) ناقدین تلاش می کنند ساختار مباحث جغرافیایی، نقشه ها و تصاویر، اطلاعات و معلومات تاریخی این اثر را در بوته نقد قرار داده تا میزان اعتبار و موفقیت آن را مشخص سازند گزارش نشست: دانلود گزارش -------------------------------------------------------------------------------- pdf- 990kb کارکرد نقشه‌‌ها و اطلس های در مطالعات تاریخی حسین مرادی نسب توجه به اطلس در علوم مختلف امرزه در جهان علم ودانش به اطلس در رشته های گوناگون علمی توجه می شود و محققان و پژوهشگران بسیاری در به وجود آوردن انواع اطلس ها علمی تلاش می کنند تا بتواند به سؤالات وپرسش های علمی خود از تصاویر و نقشه های و نمودارهای ارائه شده، نسبت به موضوعات مختلف پاسخ مطلوبی پیدا کنند و به مجهولات مکانی که مشخص نبوده یا در طول زمان تغییر یافته است جواب صحیح ارائه دهند . از این روی در تحقیقات مختلف طبیعی و انسانی در جغرافیا، نیازمند به روش‌ها و تکنیک‌های علمی است و نقشه و تصویر یکی از آن ابزارهای اساسی است که در پژوهش‌های جغرافیا ی تاریخی و مواردی از این قبیل مورد نیاز محققان است تا با استفاده از آن، بتوان به نتایج کارآمدتر در پژوهش‌ها و تحلیل‌ها دست یافت. همواره کاربرد نقشه‌ها و اطلس ها در پژوهش ها مورد توجه است و پژوهشگران ضرورت آن را برای تعیین و ساختار وشناخت طبیعت منطقه ، شهر یا کشور درمی یابند. در تهیه اطلس‌ها افزون بر بکارگیری نقشه ها، تصاویر، نمودار، جداول، جهت ها و نشان دادن تصاویر موضوع مورد بحث، می‌توان از متون و نوشته ها بهره برد. به‌طور کلی می توان گفت اطلس ها کتاب های هستند که دربردارنده نقشه‌ها، جداول، طرح های گرافیکی، تصاویری و نمودارها در موضوع خاص آن علم است. مبنای تهیه اطلس ها، مکان و موقعیت فضایی پدیده‌ها است که ویژگی‌های آنها را در مناطق مختلف جغرافیایی نشان می‌دهد. به خصوص آنکه امروزه از تصاویر ماهواره به بهترین شکل ممکن می توان برای تبین یک نقطه کمک گرفت. پس با در نظر گرفتن «مکان» به عنوان یک عامل اصلی و اساسی در عینی‌سازی مفاهیم، اطلس‌هایی را در موضوعات مختلف پدید آورد. در اطلس تاریخی اطلاعات بسیاری از آثار بجای مانده از انسان در دوره های مختلف اعم از رفتار، آداب و رسوم، فرهنگ و هنر، تمدن، قومیت و قبیله ای، توزیع مکانی قبایل و اقوام و موارد دیگر مورد بررسی قرار می گیرد. از طرفی در گذشته برای بدست آوردن اطلاعات، منابعی یکسانی وجود نداشت. از طرفی دیده می شود برای مقایسه شناخت آثار باستانی دوره های کهن و بررسی تاریخ دوره های جدید که در اثر پیشرفت های تمدنی و فرهنگی به وجود آمده است، امروزه به عنوان یکی از منابع اساسی نزد مؤرخان و محققان برای شناخت بهتر آن آثار است. با این حال برای پدید آوردن یک اطلس تاریخی به ویژه در باره تاریخ اسلام باید به آثاری مانند تاریخ، جغرافیا، حدیث رجال، تفسیر، لغت، نسب، فرهنگ نامه و تراجم نگاری، تک نگاریها، سیره و مآخدی دیگر مراجعه کرد تا اطلس‌ها بر اساس مستندات، مدارک و آثار مرتبط با تاریخ اسلام باشد که در ساختار آن، طبقه بندی مکانی و زمانی مشخص گردد و بتوان بر اساس منابع مختلف نقاط مبهم را در تاریخ اسلام روشن کرد. در دهه ای اخیر تدوین اطلس‌های دینی [مانند الاطلس التاریخی للعالم الاسلامی از محمود عصام المیدانی ، اطلس الحضاره الاسلامیه از اسماعیل راجی فاروقی و لویس لمیاء فاروقی، اطلس السیرهالنبویه شوقی ابو خلیل، اطلس الفتوحات الاسلامیه احمد عادل کمال و... نام برد] در بین پژوهشگران مسلمان که بیشتر میان اهل سنت و نیز شیعیان رواج پیدا کرده است. به عنوان مثال می توان از «اطلس تاریخ اسلام» از حسین مونس که به فارسی ترجمه شده است یاد کرد و همچنین نخستین «اطلس شیعه» که به همت استاد عالی قدر حضرت حجه الاسلام والمسلمین دکتر رسول جعفریان به چاپ رسیده است نام برد. اطلس شیعه یکی از منابع پژوهش در اسلام است که از اعتبار و جایگاه رفیعی در جامعه علمی برخوردار است. هم چنین کتاب «اطلس تاریخ اسلام» نخستین تالیفی است که در ایران به همت مؤسسه اطلس شیعه شناسی در قم به مدیریت جناب آقای حجه الاسلام والمسلمین ابو الفضل بنائی کاشی تحت اشراف حضرت آیت الله عزیز خوش

نشست عاشورا پژوهی با محوریت کتاب بازتاب تفکر عثمانی در واقعه کربلا

برگزار کنندگان: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه با همکاری گروه سیره پژوهشکده تاریخ اسلام سخنران: حجت الاسلام و المسلمین هدایت پناه استادیار گروه تاریخ اسلام پژوهشگاه حوزه و دانشگاه دبیر: فیضی مسئول گروه سیره پژوهشکده تاریخ اسلام هدف: ارائه نظریه پردازی جدید در عاشورا پژوهی جهت شناخت ابعاد ناپیدای قیام امام حسین(ع) محورهای این نشست : 1. تحولات سیاسی مذهبی در کوفه ی دهه های چهل و پنجاه هجری، 2. بررسی عملکرد شیعه در کوفه وکربلا و حلقه‌های مفقود برای تحلیل عملکرد آنان، 3. بازشناسایی نیروهای سرکوب‌گر قیام کربلا و حاکمیت تفکر عثمانی بر آنان و 4. عملکرد دو گروه خوارج و اصحاب عبدالله بن مسعود در باره قیام کربلا زمان برگزاری: یک شنبه 28 آبان در پژوهشکده تاریخ اسلام در تهران- خیابان شهید عباس پور- خیابان رستگاران- کوچه شهروز شرقی- شماره 9